Oh denneboom-gids: tips om de perfecte kerstboom te kiezen én er lang van te genieten
by Liesbeth De CorteExclusief voor abonnees
Het is weer die tijd van het jaar waar mensen hun woonst onderdompelen in een gezellige kerstsfeer. Hun belangrijkste attribuut? De kerstboom. Maar een mooi én gezond exemplaar kiezen, is niet evident. Laat staan hem verzorgen zodat je er wekenlang van kunt genieten. Dries De Pauw, van het tuincentrum De Pauw, geeft je enkele praktische tips om door het bos, de perfecte kerstboom te zien.
First things first. Wanneer begin je het best met de zoektocht naar die wonderschone dennenboom? Ik hoor het mijn moeder nog zeggen: “Je bent er beter vroeg bij, dan heb je keuze tussen de mooiste bomen.” Maar klopt dat wel? “Dat hangt af waar je een kerstboom koopt”, vertelt Dries De Pauw. “De meeste tuincentra halen in één keer hun bestelling af bij de boomkwekerij. Dan is het wiedes dat je het best je jacht begint als de bomen net in de winkel staan. Wanneer je aanklopt bij een boomkwekerij zelf, is het een ander verhaal. Kwekerijen zoals wij blijven heel de tijd verse exemplaren aanvoeren, dus dan maakt het niet uit wanneer je er eentje koopt."
Te vroeg beginnen is ook niet goed, waarschuwt hij nog. “Er is een tendens om steeds vroeger een dennenboom in huis te zetten. 5 jaar geleden lag de grens op 6 december en verkochten we voor Sinterklaas geen enkele boom. In de tussentijd is die opgeschoven naar 1 december, en zelfs die grens is tegenwoordig moeilijk om aan te houden.”
Daarnaast is niet elke kerstboom dezelfde. Als mijn gesprek met De Pauw me één ding heeft geleerd, is het wel dat er ontzettend veel soorten zijn. We zetten ze even op een rijtje.
1. Nordmann spar: “De Abies nordmanniana is zonder twijfel de meest verkochte kerstboom. De reden? Zelfs als die aan de stam afgezaagd wordt, verliest hij amper naalden. Bovendien prikken de naalden niet”, legt de boomkweker uit. “Daarnaast speelt smaak ook een rol. De Nordmann is qua vorm heel mooi, vol en gelaagd. En dat valt bij mensen de laatste jaren steeds meer in de smaak, zelfs al is hij wat duurder dan de rest.”
2. Fraser spar: “De Abies fraseri lijkt wat op de Nordmann, maar heeft één groot voordeel: deze boom wordt meer gesnoeid, waardoor die uiteindelijk smaller is.” Handig, zeker voor mensen die in een kleiner stekje wonen. “Al is er ook een keerzijde aan de medaille. Omdat de Fraser spar meer bijgeknipt wordt, vallen die snijwondjes meer op, wat een minder natuurlijke look geeft.”
3. Servische spar: “De derde meest verkochte kerstboom is de Picea omorica. Die werd vroeger weleens onterecht blauwspar genoemd, maar dat klopt niet. De Servische spar valt ook nog in de smaak omdat hij een tikje goedkoper is, maar toch nog mooi vol is en blauwe naalden heeft.”
4. Gewone kerstspar: “De Picea abies die in de pot gekweekt wordt, is ook best populair. Omdat het om een levende boom gaat, blijft die ook nog fris zolang je hem voldoende water geeft. Maar wanneer de kerstspar afgezaagd wordt, verliest hij sneller z'n naaldjes. Daarom wordt de afgezaagde versie bijna niet meer verkocht.”
5. Reuzenzilverspar: “De Abies grandis is minder bekend bij het grote publiek. Hij lijkt op de Nordmann, maar heeft nog een extra voordeel: hij ruikt ontzettend lekker. Zijn geur zit tussen sinaasappel en dennen, ontzettend aangenaam. Maar deze is een specialiteit en vind je dus niet overal.”
6. Blauwspar: “De Picea pungens glauca is de enige échte blauwspar. Dankzij zijn blauwe kleur oogt hij erg mooi van ver, al heeft hij ook enkele nadelen. De takken binnenin zijn wat droger, de naalden prikken heel hard én hij ruikt naar, tjah, kattenpis.”
7. Koreaanse zilverspar: “De Abies koreana heeft een mooie grijsblauwe kleur én draagt dennenappels. Sommige mensen halen die in huis, in de hoop een kerstboom met dennenappels te hebben. Het enige probleem: die dennenappels staan het mooist in het voorjaar en in de zomer. Net tijdens de eindejaarsperiode beginnen ze uit elkaar te vallen. Daarom is de Koreaanse zilverspar meer geschikt als boom voor in de tuin.”
8. Douglasspar: “De Douglasspar wordt veel gebruikt in Amerika. In België is hij veel minder geliefd. Deze spar wordt immers veel bijgesnoeid, waardoor zijn vorm niet bepaald natuurlijk is, wat veel mensen niet mooi vinden. Een bijkomend nadeel is dat hij niet zo lang vers blijft.”
9. Minikerstboom: “Last but not least hebben we de dwergsoort Picea Conica. Dit type wordt vaak gezet als tweede pot aan de deur of in studentenkoten. Ook mensen die in een klein huisje wonen, geven soms de voorkeur aan deze kleine kerstboom.”
Welke boom je het best in huis haalt, hangt dus af van je smaak, budget en woning. Woon je in kleinere studio of appartement? Dan is de Fraser spar of de minikerstboom een goede match. Is het uiterlijk van de boom jouw belangrijkste criterium? En wil je achteraf niet al te veel naalden opkuisen? Dan is de Nordmann een goede optie. Wie niet al té veel wilt uitgeven, kan voor de gewone kerstspar of de Picea Conica kiezen.
Daarnaast valt er nog een tweede, belangrijke knoop door te hakken. Kies je voor een kerstboom die in een pot is gekweekt of die is afgezaagd? “Eigenlijk moet je deze overweging alleen maar maken als je de boom opnieuw wilt planten. Dat gaat alleen met een in pot gekweekte kerstboom”, vertelt De Pauw. “De Nordmann is een uitzondering. Bij die soort zou ik altijd kiezen voor eentje die in een pot gekweekt is. Deze boom heeft dikwijls 1 of 2 dikke wortels die recht naar beneden groeien. Als je er eentje kiest die uit de volle grond komt, moet er zoveel wortel afgesneden worden, dat er bijna niets meer van overblijft. Door de Nordmann in een pot te kweken, maakt die boom eerst wortels aan in die pot. Pas daarna groeien ze door de bodem van de pot, verder de ondergrond in. Dit type blijft veel langer vers omdat ze nog extra wortel hebben.”
Een gezonde boom kiezen ...
Als je een soort gekozen hebt, wil je natuurlijk naar huis gaan met een gezonde boom. Je wilt na een week immers niet opgescheept zitten met een bruin geval waarbij de naalden bij de vleet uitvallen. Gelukkig zijn er een aantal signalen die verklappen of de boom nog ‘vers’ is. “Kijk eens naar de naalden”, tipt De Pauw. “Als die in alle richtingen staan, kan dat erop wijzen dat de kerstboom al lange tijd verpakt of gestapeld is. Als er binnenin wat droge naalden zitten, kan dat op zich niet zoveel kwaad. Zijn de naalden al dor? Dan is dat helemaal geen goed teken.”
Bij een afgezaagde boom, check je best de stam. “Hoe vers of droog is de zaagwonde? Hoe droger dat hout is, hoe langer die al afgezaagd is.”
De Pauw waarschuwt ook voor bomen die tentoongesteld staan in een verwarmde garage, serre of tuincentrum. “Eigenlijk zou de kerstboom ergens koel en lichtjes vochtig moeten liggen. Dit weer is ideaal om de kerstboom dus buiten te leggen. Maar de meeste tuincentra doen dat wel hoor.”
... en verzorgen
Heb je een boom mét kluit en pot gekocht? Dan zet je die het best met pot en al op z'n plaats. En het belangrijkste is dat je hem voldoende water geeft. “Hij mag af en toe met z’n voeten in het water staan, maar niet permanent! Het best geef je de dennenboom om de 2 à 3 dagen wat extra water, zodat de grond voortdurend vochtig blijft. Dat is broodnodig, want zo’n boom komt plots binnen in een droge, warme omgeving, waardoor hij meer water gaat verdampen.”
Denk je dat een gekapt exemplaar geen water nodig heeft? Mis poes! “Het ideale scenario is dat je de stam nog een centimeter extra afzaagt, net voor je hem in de voet zet. In de voet doe je onmiddellijk water en je zorgt dat de voet nooit zonder water valt. Als je dat doet, blijft hij perfect vers tot 15 januari of langer. Doe je dat niet? Dan droogt het hout uit en kan hij daarna geen water meer opnemen.”
Nog een laatste tip: voor je jouw belangrijkste kerstattribuut in huis plaatst, laat je hem beter even acclimatiseren. “Nu valt dat mee. Buiten kan het nog 12° Celsius worden. Stel dat je verwarming op 19° Celsius staat, is het temperatuurverschil niet al te groot. Maar als het buiten vriest en je brengt je kerstboom onmiddellijk naar binnen, ervaart hij een schrikeffect door dat temperatuurverschil, waardoor hij in één klap veel naalden kan verliezen."
Lees ook binnen HLN+: