Οι δράσεις που ανοίγουν τον δρόμο της επιστροφής

Την περασμένη Δευτέρα στο κτίριο του υπουργείου Εργασίας στην οδό Σταδίου και ενώ μια διμοιρία των ΜAT έπαιρνε θέση στην είσοδο ενόψει κάποιας διαδήλωσης, στελέχη από περίπου 20 διαφορετικούς φορείς ανέβαιναν σε μία από τις αίθουσες του τέταρτου ορόφου. Σχεδόν αυτόματα χωρίστηκαν σε διαφορετικές ομάδες και ξεκίνησαν δουλειά. Ο επικεφαλής της ομάδας τους, κ. Κώστας Αγραπιδάς, μπήκε στην αίθουσα κρατώντας ένα χαρτί και τους διέκοψε: «Για ρίξτε μια ματιά...» τους είπε δείχνοντας τους το νέο λογότυπο του Rebrain, της πρωτοβουλίας στην οποία ανήκουν. «Είναι πρωτότυπο. Το “Re” ανάποδα δείχνει ότι η ομάδα μας σκέφτεται διαφορετικά, διότι δεν έχουμε ως κύριο στόχο μόνο το να φέρουμε πίσω αυτούς που έφυγαν ή την ανάσχεση της διαρροής εργαζομένων, έχει και την έννοια ότι σχεδιάζουμε κάτι διαφορετικό». Η «Κ» βρέθηκε στην τρίωρη και τελευταία συνάντηση της ομάδας του Rebrain πριν από το συνέδριο της 9ης Δεκεμβρίου και παρουσιάζει όλα όσα θα ανακοινωθούν από τους ανθρώπους της πρωτοβουλίας – η οποία όπως αποκαλύπτει η «Κ» πρόκειται να πάρει θεσμικό χαρακτήρα.

Οταν πέρυσι ο κ. Αγραπιδάς ανέλαβε επικεφαλής στη γενική διεύθυνση εργασιακών σχέσεων, υγείας, ασφάλειας και ένταξης στην εργασία, έκανε μια μάλλον απαισιόδοξη διαπίστωση: «Από τη μια βλέπαμε τα νούμερα του brain drain. Με βάση κάποιες εκτιμήσεις οι Ελληνες που έφυγαν στο εξωτερικό λόγω κρίσης μπορεί και να ξεπερνούν τις 450.000 και από την άλλη βλέπουμε τα χαρακτηριστικά της νέας ψηφιακής εποχής όπου αλλάζουν ραγδαία οι επιχειρήσεις και η φύση της εργασίας. Πρόκειται για μια τελείως αχαρτογράφητη κατάσταση και μας προβληματίζει ακόμα περισσότερο το ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην προτελευταία θέση στον δείκτη ψηφιακής ενσωμάτωσης στην Ε.Ε.», εξηγεί. 

Κάπως έτσι, αποφάσισε με τους συνεργάτες του να ξεκινήσουν άτυπα μια πρωτοβουλία διαφορετική: Να καλέσουν στελέχη από τους πλέον αρμόδιους και εξειδικευμένους φορείς –ινστιτούτα, ερευνητικά ιδρύματα και πανεπιστήμια– και να βρουν από κοινού κάποιες λύσεις. Η ανταπόκριση σε αυτή την άτυπη πρόταση ήταν, λέει, συγκινητική: «Το είδαν όλοι σαν μία πρόκληση. Ηταν σαφές σε όλους πως δεν θα κάναμε μία έκθεση ιδεών, αλλά προτάσεις εφαρμόσιμες στην αγορά εργασίας».

Ετσι ξεκίνησαν από τον Απρίλιο να συναντιούνται δύο φορές τον μήνα. Ολα κύλησαν ομαλά. Ισως το μοναδικό εμπόδιο ήταν οι εκλογές που προκηρύχθηκαν και η νοοτροπία που υπάρχει στο Δημόσιο πως όλα πρέπει να «παγώσουν». «Πολλοί θεωρούσαν πως θα σταματούσαμε μέχρι να σχηματιστεί μια νέα κυβέρνηση, αλλά ήμασταν όλοι σύμφωνοι πως δεν θα έπρεπε να χάσουμε την δυναμική μας. Οι εκλογές έγιναν 7 Ιουλίου και εμείς συναντηθήκαμε κανονικά στις 31 Ιουνίου και στις 11 Ιουλίου».

Η καινοτομία, μας εξήγησαν, ήταν πως για να επιλέξουν πού έπρεπε να στοχεύσουν, χρησιμοποίησαν τον μηχανισμό διάγνωσης αναγκών για την αγορά εργασίας, τη λεγόμενη «big data analysis»: «Ουσιαστικά αναλύοντας έναν τεράστιο όγκο δεδομένων αποκτούμε μια πλήρη εικόνα για τις εξελίξεις στην αγορά εργασίας, για τον δυναμισμό των επαγγελμάτων, για την ανεργία, την απασχόληση». Ετσι επέλεξαν πιλοτικά κάποιες ειδικότητες με μεγάλη ζήτηση και ταυτόχρονα μεγάλες αλλαγές στον τρόπο δουλειάς. Οπως για παράδειγμα αυτή των χειριστών βαρέων μηχανημάτων (περίπου 128.000 άτομα) που το επόμενο διάστημα και δεδομένου της ανάπτυξης στα λιμάνια του Πειραιά, της Θεσσαλονίκης και στο Ελληνικό θα αυξηθεί η ζήτησή τους. Σε συνεργασία με την ομοσπονδία τους, έφτιαξαν ένα πιλοτικό πρόγραμμα στο οποίο μεταξύ άλλων θα εκπαιδευθούν σε ψηφιακές δεξιότητες. (Θα μάθουν να χειρίζονται νέα μηχανήματα τα οποία εισάγονται στην αγορά ή θα μάθουν την ορολογία στα αγγλικά). Αλλες αντίστοιχα στοχευμένες δράσεις αφορούν τον τομέα της αγροδιατροφής – εκεί η ιδέα είναι η προώθηση ψηφιακής επιχειρηματικότητας με προγράμματα κατάρτισης σε e-business και e-commerce, αλλά και χρηματοδότησης για να μπορέσουν να κάνουν όσοι εκπαιδευθούν μια online επιχείρηση ή να μπουν σε άλλες μικρομεσαίες εμπορικές επιχειρήσεις και να τις ενδυναμώσουν ψηφιακά.

Από τις συνέργειες με τα πανεπιστήμια, έτοιμη είναι η δράση του ψηφιακού ολογράμματος – όπου κάποιος θα μπορεί ψηφιακά να βρεθεί και να διδάξει εξ αποστάσεως, σε απομακρυσμένα σχολεία ή νησιά που δεν υπάρχει πρόσβαση.

Στο συνέδριο θα παρουσιαστούν όσες δράσεις είναι ολοκληρωμένες και με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση. Οι υπόλοιπες θα συνεχίσουν να επεξεργάζονται. Γι’ αυτό και η ομάδα ήταν ενθουσιασμένη – γιατί η πρωτοβουλία-πείραμα έχει αγκαλιαστεί από την πολιτική ηγεσία και πρόκειται να μετεξελιχθεί σε κάτι πιο θεσμικό. Συγκεκριμένα, ο υπουργός κ. Βρούτσης θέλει να δημιουργηθεί ένα κέντρο, το οποίο θα συνεχίσει και θα εξελίξει το έργο που έχει ξεκινήσει. Παράλληλα, θα δημιουργηθεί μια ψηφιακή πλατφόρμα που θα υποστηρίζει το όλο εγχείρημα. Σε αυτήν, θα μπορεί ο καθένας να καταθέσει μια πρόταση, να δημιουργηθούν ομάδες που θα μπορούν να δουλεύουν και ψηφιακά χρησιμοποιώντας την τεχνογνωσία και  το υλικό που υπάρχει ήδη.

Ανοικτή συζήτηση

«Πολλοί μπορεί να ακούσουν τις εξειδικευμένες προτάσεις στο συνέδριο και να σκεφτούν, μα έτσι θα λυθεί  το πρόβλημα του brain drain;» λέει ο κ. Αγραπιδάς. «H αλήθεια είναι πως δεν είναι εύκολη υπόθεση να επιστρέψουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι που αναγκάστηκαν να φύγουν. Προτεραιότητα είναι να εξελίξουμε τον τρόπο που θα βρίσκουμε στοχευμένες λύσεις. Ετσι θα δημιουργηθούν οι συνθήκες για να ξεκινήσει σταδιακά η επιστροφή», εξηγεί και προσκαλεί όλους στο συνέδριο του Rebrain, το οποίο πέρα από την παρέμβαση του υπουργού Εργασίας και την παρουσίαση των δράσεων, θα καταλήξει σε μια ανοικτή συζήτηση κατά την οποία θα δοθεί η δυνατότητα σε όλους όσοι επιθυμούν να παρέμβουν και να πουν την άποψή τους.