«Δάρδανος» και «Ιόλαος» με άλλη... περιβολή

Ακολουθούν τη βασική λογική του νομοσχεδίου που είχε καταθέσει η προηγούμενη ηγεσία ● Το μόνο «πρωτότυπο», τα ρούχα των υπαλλήλων Πολιτικής Προστασίας, όταν βρίσκονται στις πληγείσες περιοχές. ● Σημεία τριβής αναμένεται να υπάρξουν στη σύνταξη μητρώου και τη σύναψη μνημονίων συνεργασίας από τις περιφέρειες και τους δήμους με ιδιωτικές εταιρείες πριν από τις καταστροφές και την πρόσληψη υπαλλήλων με συνοπτικές διαδικασίες μετά.

Η συνειδητοποίηση ότι οι φυσικές καταστροφές μπορεί να έχουν μεγάλο πολιτικό κόστος σε μια κυβέρνηση και η ανάγκη να εντοπίζονται κάθε φορά στον κρατικό μηχανισμό οι υπεύθυνοι για αυτές, ώστε να ρίχνονται σε εκείνους οι ευθύνες, αναδεικνύονται ως τα κεντρικά χαρακτηριστικά των σχεδίων της Πολιτικής Προστασίας «Δάρδανος» και «Ιόλαος», που παρουσιάστηκαν πρόσφατα από την κυβέρνηση.

Δύο σχέδια που σε μεγάλο βαθμό βασίζονται στα ήδη προϋπάρχοντα, ακολουθούν τη βασική λογική του νομοσχεδίου που είχε καταθέσει η προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και αποδεικνύουν ότι ακόμα και τα αυτονόητα που ισχύουν σε άλλες χώρες πρέπει στη δική μας να θεσμοθετηθούν με λεπτομερείς κώδικες και άρθρα.

Ετσι, το μόνο που ίσως αναδεικνύεται ως... πρωτότυπο στα δύο σχέδια είναι η περιβολή των υπαλλήλων Πολιτικής Προστασίας, οι οποίοι όταν βρίσκονται στον τόπο της καταστροφής θα υποχρεούνται -προκειμένου να φαίνεται η ιδιότητά τους και να μη χάνεται πολύτιμος χρόνος με την ταυτοποίησή τους από τους υπηρεσιακούς παράγοντες και τους πολίτες, που συνήθως «αγνοούν τις εντολές και τις παραινέσεις τους», να φοράνε ειδικά και εύκολα διακριτά μπουφάν ή γιλέκα!

Κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης του νομοσχεδίου που θα κατατεθεί τις επόμενες ημέρες, αναμένεται να συζητηθούν έντονα η σύνταξη μητρώου και η σύναψη μνημονίων συνεργασίας από τις περιφέρειες και τους δήμους με ιδιωτικές εταιρείες πριν από τις καταστροφές και η πρόσληψη υπαλλήλων με συνοπτικές διαδικασίες μετά.

«Οι δήμοι και οι περιφέρειες, στο πλαίσιο εξασφάλισης επιπλέον πόρων από ιδιωτικούς φορείς για την ενίσχυση του έργου τους στην αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και την άμεση διαχείριση των συνεπειών από την εκδήλωση πλημμύρας - πυρκαγιάς μπορούν να καταρτίζουν εκ των προτέρων μνημόνια συνεργασίας με τη μορφή Μητρώου Εργοληπτών, οι οποίοι αποδέχονται να παρέχουν μέσα, εξοπλισμό ή υπηρεσίες σύμφωνα με τους όρους που θέτει ο δήμος ή η περιφέρεια», προβλέπει το νομοσχέδιο. Για τον σκοπό αυτόν, «δύνανται να προχωρήσουν σε δημόσια πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την κατάρτιση μητρώου εργοληπτών που θα διαθέτουν τα κατάλληλα μέσα και θα έχουν τη δυνατότητα άμεσης επέμβασης από τη στιγμή ειδοποίησής τους». Στο μητρώο θα υπάρχει, τέλος, πίνακας ωρομίσθιας αποζημίωσης χρήσης μηχανημάτων έργων ο οποίος θα επικαιροποιείται όταν προστίθενται νέοι εργολήπτες και νέες τιμές μηχανημάτων.

Δίνεται, δηλαδή, στους τοπικούς παράγοντες η δυνατότητα μικροπολιτικών και προσωπικών ικανοποιήσεων, η οποία, παράλληλα, δεν αποκλείει τη δημιουργία χάους την κρίσιμη ώρα. Με δεδομένο ότι τα μνημόνια συνεργασίας «δεν συντρέχει λόγος να κοινοποιηθούν στις διοικήσεις των Πυροσβεστικών Υπηρεσιών και των Υπηρεσιών της ΕΛ.ΑΣ. που εδρεύουν εντός των διοικητικών τους ορίων» αφού αφορούν «εσωτερικές λειτουργίες των ΟΤΑ», δεν αποκλείεται, για παράδειγμα, οι αξιωματικοί της Πυροσβεστικής ή της Αστυνομίας να καλέσουν άλλο εργολάβο και όχι αυτόν που έχει επιλεγεί από τον δήμο.

Εντάσεις, επίσης, μπορεί να προκαλέσουν και οι προσλήψεις προσωπικού «με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου για διάστημα έως 8 μηνών από την επέλαση του γεγονότος (σεισμός, πλημμύρα, πυρκαγιά, παγετός), χωρίς να απαιτείται η προηγούμενη κήρυξη της περιοχής σε Κατάσταση Εκτακτης Ανάγκης Πολιτικής Προστασίας», οι οποίες και θα γίνονται με τα ίδια κριτήρια, αφού «η εξαίρεση κρίθηκε επιβεβλημένη προκειμένου να μην υπάρξουν χρονοτριβές στις ανάγκες που θα προκύψουν εξαιτίας των έκτακτων γεγονότων».

Κατά την παρουσίαση των δύο σχεδίων από τους ομιλητές υπογραμμίστηκε η «κάθετη δομή» που δίνεται στον κρατικό μηχανισμό και επισημάνθηκε ότι η ειδοποιός διαφορά του νέου νομοσχεδίου είναι ότι με αυτό για πρώτη φορά ορίζεται ποιος θα παρακολουθεί τις διαδικασίες, δηλαδή η Γ.Γ. Πολιτικής Προστασίας.

Παραδοχή

«Στην Ελλάδα το πρόβλημα δεν ήταν ποτέ ποιος κάνει τι. Ηταν πάντα ποιος είναι αυτός που παρακολουθεί τι κάνει ο καθένας, αν το κάνει στην ώρα του και στον χρόνο που πρέπει, ώστε κάθε γρανάζι του μηχανισμού να λειτουργεί. Είδαμε πολλά τέτοια γρανάζια να μπλοκάρουν στο Μάτι», είχε αναφέρει συγκεκριμένα ο Νίκος Χαρδαλιάς, όταν όμως ερωτήθηκε από την «Εφ.Συν.» αναγκάστηκε να παραδεχθεί ότι στο νέο νομοσχέδιο κρατήθηκαν αρκετά από τα θετικά στοιχεία του νομοσχεδίου που είχε καταρτίσει ο προκάτοχός του, Γιάννης Ταφύλλης, που είχε αναλάβει τη θέση μετά την τραγωδία στο Μάτι.

Εκείνο το νομοσχέδιο προέβλεπε τη δημιουργία Εθνικής Αρχής Πολιτικής Προστασίας με τεχνοκράτη διοικητή πενταετούς θητείας και δύο υποδιοικητές, προκειμένου να αποδεσμευτεί από την εκάστοτε κυβέρνηση, όπως είχε εξαγγείλει ο τότε πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας μετά την τραγωδία στο Μάτι. Η αποδέσμευση επί του παρόντος δεν διαφαίνεται ότι θα γίνει, αφού λεγόταν ότι η Γραμματεία θα παραμείνει στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Οσο για τη μελλοντική δημιουργία της Υπηρεσίας Διαχείρισης Κρίσεων, η οποία θα υπάγεται (και αυτή) στον πρωθυπουργό, αναφέρθηκε ότι επρόκειτο για σκέψεις οι οποίες πιθανότατα θα εφαρμοστούν στο μέλλον.

Στην ίδια παρουσίαση εξάλλου ο νυν γ.γ. είχε σπεύσει να δηλώσει ότι «περνάμε από τη φάση του αυτοσχεδιασμού στη φάση των επιστημονικών δεδομένων, σε όλες τις διαδικασίες διαχείρισης κρίσεων». Φαίνεται, όμως, ότι ξεχνούσε πως στο νομοσχέδιο Ταφύλλη προβλεπόταν η δημιουργία Επιστημονικού Συμβουλίου, το οποίο εκτός από την πρόγνωση, τις δράσεις αναγνώρισης και αξιολόγησης πιθανών σεναρίων κινδύνου θα συμμετείχε όταν ήταν αναγκαίο και στον σχεδιασμό των επιχειρησιακών δράσεων, αλλά και η δημιουργία αυτοτελούς τμήματος Επιστημονικών Πληροφοριών Πολιτικής Προστασίας.

Στο ίδιο νομοσχέδιο εξάλλου προβλεπόταν η θεσμοθέτηση 19 «Λειτουργιών Εκτακτης Ανάγκης» (ΛΕΕΑ), στη βάση των οποίων θα οργανωνόταν το Σύστημα Πολιτικής Προστασίας. Λειτουργίες στις οποίες περιλαμβάνονταν η ενημέρωση και η προειδοποίηση πολιτών, η επέμβαση και η διάσωση, η μεταφορά των πληγέντων, του ανθρώπινου δυναμικού και των μέσων, η ρύπανση και η αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος, των υποδομών και των μεταφορών, αλλά και η καταγραφή των συνεπειών των καταστροφών, με στόχο να συγκεκριμενοποιείται και να είναι πιο αποτελεσματική η οργάνωση των λειτουργιών του κρατικού μηχανισμού και των ιδιωτικών φορέων. Προβλεπόταν, ακόμη, ότι οι κύριοι και υποστηρικτικοί φορείς θα οργανώνονται βάσει «Πρωτοκόλλων Συντονισμού», τα οποία θα καταρτίζονταν μεταξύ των εμπλεκομένων φορέων ώστε να παρέχουν συντονισμένα την εκάστοτε «Λειτουργία Εκτακτης Ανάγκης».

Ολα τα ανωτέρω αναδεικνύουν το πολύχρονο και λεπτομερές έργο που είχε γίνει στη Γραμματεία από τις προηγούμενες ηγεσίες της, το οποίο όμως η παρούσα επιχείρησε να επικοινωνήσει ως δικό της. Ιδανική ευκαιρία, εξάλλου, ήταν ότι παρουσιαζόταν στην κοινή γνώμη το σχέδιο «Δάρδανος» το οποίο ήταν και το πρώτο που δημιουργήθηκε για την αντιμετώπιση των πλημμυρών.

Η χαρτογράφηση των περιοχών που είχαν πληγεί από πλημμύρες την τελευταία τετραετία

Στο σχέδιο «Δάρδανος» έγινε χαρτογραφική αποτύπωση των περιοχών που έχουν κηρυχθεί σε Κατάσταση Εκτακτης Ανάγκης Πολιτικής Προστασίας λόγω πλημμυρικών φαινομένων την περίοδο 2015-2019 με συνέπεια να δημιουργηθούν χάρτες με περιοχές όπου υπάρχει υψηλής επικινδυνότητας πλημμύρα με περίοδο επαναφοράς τα 100 έτη. Οι χάρτες έγιναν για να διευκολυνθούν οι περιφέρειες και οι δήμοι στη δρομολόγηση έργων και δράσεων που αφορούν από τη μια τον έλεγχο λειτουργίας και τη συντήρηση των υφιστάμενων έργων αντιπλημμυρικής προστασίας και από την άλλη, τον προγραμματισμό και την εκτέλεση νέων έργων με βάση την αξιολόγηση των κινδύνων πλημμύρας, ώστε να συμβάλουν στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης πλημμυρικών φαινομένων. Ο συνολικός αριθμός χαρτών που δημιουργήθηκαν είναι 15 και, όπως ανακοινώθηκε, θα στέλνονταν προς όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και θα αναρτώνται στην ενότητα «Θεματικοί Χάρτες Σχεδίων Πολιτικής Προστασίας» της ιστοσελίδας της Γ.Γ. Πολιτικής Προστασίας.

Η ανάρτηση δεν είχε πραγματοποιηθεί έως πρόσφατα. Οσον αφορά το νέο νομοσχέδιο, αναμένεται να δοθεί για διαβούλευση περί τις 20 Δεκεμβρίου, δηλαδή, μέσα στις γιορτές.