Oδηγίες για την επιστροφή ΦΠΑ λόγω οριστικής διαγραφής απαίτησης

Σε προηγούμενο άρθρο μας, είχαμε παρουσιάσει το θέμα της επιστροφής του ΦΠΑ σε περιπτώσεις διαγραφής απαιτήσεων πελατών, οι οποίοι έχουν πτωχεύσει. Συγκεκριμένα, με την απόφαση-σταθμό του ΣτΕ 355/2019 (αναφορικά με την υπόθεση «Μαρινόπουλου») και τις ακόλουθες συναφείς αποφάσεις της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών, έγιναν δεκτά τα αιτήματα επιστροφής (και μάλιστα εντόκως) του ΦΠΑ, που εμπεριέχεται σε ποσά απαιτήσεων πελατών, τα οποία έχουν οριστικά διαγραφεί στο πλαίσιο προ-πτωχευτικής διαδικασίας εξυγίανσής. Ενόψει των ανωτέρω, η ΑΑΔΕ προχώρησε πρόσφατα στην έκδοση εγκυκλίου προκειμένου να αποσαφηνιστεί η διαδικασία της επιστροφής του ΦΠΑ, συγκεκριμένα για τις επιχειρήσεις, οι οποίες καταλαμβάνονται από την απόφαση 8/16.1.2017 του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, η οποία επικύρωσε την συμφωνία εξυγίανσης της «Μαρινόπουλος Α.Ε.».

Αναλυτικότερα, η εγκύκλιος προβλέπει ότι οι ανωτέρω επιχειρήσεις (εκδότες τιμολογίων), οι οποίες έχουν υποβάλει δήλωση ΦΠΑ (είτε με επιφύλαξη είτε χωρίς) συμπεριλαμβάνοντας αξία και ΦΠΑ ανεξόφλητων τιμολογίων, έχουν τη δυνατότητα να υποβάλλουν αίτηση περί μείωσης της φορολογητέας βάσης στην αρμόδια ΔΟΥ. Τα ανωτέρω εφαρμόζονται, είτε η υπόθεση εκκρεμεί στη φορολογική διοίκηση (λόγω άσκησης ενδικοφανούς προσφυγής στη ΔΕΔ ή μη παρέλευσης της σχετικής προθεσμίας για την άσκησή της) είτε όχι, εφόσον δεν έχει ασκηθεί προσφυγή στο δικαστήριο.

Η υποκείμενη επιχείρηση θα πρέπει μαζί με την αίτηση να προσκομίσει τα ακόλουθα στοιχεία:

• Την απόφαση 8/16.1.2017 του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, η οποία επικυρώνει τη συμφωνία που περιλαμβάνει τη μείωση των απαιτήσεων, με συνημμένη τη συμφωνία αυτή καθώς και τη συνημμένη σε αυτή κατάσταση πιστωτών,

• Βεβαίωση από το δικαστήριο ότι η επικυρωτική απόφαση δεν έχει ανατραπεί ή ανακληθεί και ότι δεν έχει ασκηθεί αίτηση για δικαστική ακύρωση ή ανάκλησή της, καθώς και ότι δεν έχει κηρυχθεί σε πτώχευση ούτε έχει υποβληθεί αίτηση για κήρυξη σε πτώχευση της υπαχθείσας σε διαδικασία εξυγίανσης επιχείρησης,

• Υπεύθυνη δήλωση από τον αιτούντα/πιστωτή ότι δεν έχει ανατραπεί ως προς αυτόν η συμφωνία λόγω καταγγελίας αυτής ή λόγω πλήρωσης ως προς αυτόν τυχόν διαλυτικής αίρεσης που έχει περιληφθεί στη συμφωνία (μόνο εφόσον διαπιστωθεί από την αρμόδια ΔΟΥ ότι περιλαμβάνεται στους όρους της συμφωνίας σχετική αίρεση).

• Βεβαίωση από το δικαστήριο ότι δεν έχει ασκηθεί προσφυγή (εφόσον η υπόθεση δεν εκκρεμεί στη φορολογική διοίκηση).

Εν συνεχεία, εντός εξαμήνου από την ημερομηνία που υποβλήθηκε η αίτηση από τον φορολογούμενο, ο προϊστάμενος της ΔΟΥ εκδίδει απόφαση για τη μείωση της φορολογητέας βάσης κατά το ποσό που η απαίτηση κατέστη οριστικά ανείσπρακτη. Ο ΦΠΑ που αντιστοιχεί στο ποσό κατά το οποίο μειώνεται η φορολογητέα βάση, στην περίπτωση που έχει συμπεριληφθεί σε δήλωση ΦΠΑ από τον υπόχρεο, συμψηφίζεται κατά τη φορολογική περίοδο κατά την οποία εκδόθηκε η απόφαση της ΔΟΥ. Εάν το ποσό που προκύπτει τελικά είναι πιστωτικό, τότε η επιχείρηση μπορεί είτε να το ζητήσει προς επιστροφή, σύμφωνα με τους γενικούς κανόνες επιστροφής πιστωτικού υπολοίπου ΦΠΑ, είτε να το μεταφέρει προς συμψηφισμό. Επιχειρήσεις (εκδότες τιμολογίων) που καταλαμβάνονται από την απόφαση 8/16.1.2017 του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, που δεν έχουν συμπεριλάβει στη δήλωση ΦΠΑ, αξία και ΦΠΑ ανεξόφλητων τιμολογίων και οι οποίες βρίσκονται σε διαδικασία ελέγχου, υποβάλλουν επίσης αίτηση κατά τα ανωτέρω. Η αίτηση προωθείται κατά προτεραιότητα και εφόσον εκδοθεί η απόφαση του προϊσταμένου της ΔΟΥ, αυτή λαμβάνεται υπόψη κατά τον έλεγχο.

Δεδομένου ότι παρέχεται η δυνατότητα μείωσης της φορολογητέας αξίας και συμψηφισμού ή επιστροφής του ΦΠΑ που αναλογεί στις σχετικές πράξεις, ο εν λόγω ΦΠΑ δεν αποτελεί δαπάνη για την επιχείρηση και ως εκ τούτου δεν τίθεται θέμα έκπτωσής του από τα ακαθάριστα έσοδά της (από πλευράς φορολογίας εισοδήματος). Σε περίπτωση που η υποκείμενη επιχείρηση έχει ήδη εκπέσει κατά τη διαγραφή της απαίτησης (σε προγενέστερο έτος) και τον αναλογούντα ΦΠΑ ως δαπάνη, θα πρέπει το ποσό αυτό να προσαυξήσει ως έσοδο τα αποτελέσματα της χρήσης κατά την οποία λαμβάνει χώρα η μείωση της φορολογητέας αξίας από πλευράς ΦΠΑ.

* H κ. Τζένη Πάνου είναι υπεύθυνη του φορολογικού τμήματος της ASnetwork (www.asnetwork.gr).