رایانش ابری ( Cloud computing ) چیست؟

رایانش ابری مفهومی است که امروزه به‌طرز گسترده‌ای در دنیای تکنولوژی فراگیر شده است. در این مقاله به بررسی مفهوم رایانش ابری و مزیت‌ها، معایب، انواع آن و دیگر مفاهیم مرتبط با آن می‌پردازیم.

رایانش ابری (Cloud computing) چیست؟ رایانش ابری که اغلب با عنوان ابر (Cloud) از آن یاد می‌شود، به معنای ساده، ذخیره‌سازی و یا دسترسی به داده‌ها و برنامه‌هایتان از طریق اینترنت به‌جای استفاده از هارد دیسک می‌باشد.

امروزه همه‌چیز یا به ابر منتقل شده است، یا در حال اجرا در ابر است، یا دسترسی از طریق ابر دارد و یا ممکن است که در ابر ذخیره شده باشد.

این ابر دقیقا کجاست؟

در پاسخ به این سوال باید گفت، ابر به فضایی گفته می‌شود که در قسمت دیگری از اتصال اینترنتی شما قرار دارد که فایل‌های خود را در آن ذخیره می‌کنید و از هر نقطه از جهان قابل دسترسی است. این موضوع می‌تواند در درجه اول به سه دلیل برای شما امری مهم باشد:

• نیازی به نگهداری یا مدیریت هر زیرساخت برای موارد مشابه را ندارید.
• این ظرفیت هرگز پایان نمی‌پذیرد، زیرا تقریبا بی‌نهایت است.
• می‌توانید به اپلیکیشن‌های مبتنی بر ابر خود از هر کجا که می‌خواهید دسترسی داشته باشید، فقط به یک دستگاه نیاز دارید که بتواند به اینترنت متصل شود.

داستان از کجا شروع شد؟

اگرچه اینترنت در دهه ۱۹۶۰ متولد شد، اما در دهه ۱۹۹۰ بود که پتانسیل اینترنت برای خدمت به کسب و کارها کشف شد، و سپس به نوآوری بیشتر در این زمینه انجامید. همانطور که سرعت انتقال اینترنت و اتصال بهتر شد، مسیری برای شکل‌گیری نوع جدیدی از شرکت‌ها به نام فراهم‌کنندگان سرویس اپلیکیشن‌ها (Application Service Providers) ‏(ASPs)‏ را فراهم آورد.

ASPها اپلیکیشن‌های تجاری موجود را می‌گرفتند و آن‌ها را با استفاده از ماشین‌های خود برای کسب و کارها اجرا می‌کردند. مشتریان برای پیش‌برد کسب و کار خود از طریق اینترنت و توسط سیستم‌هایASP، ماهانه مبلغی را پرداخت می‌کردند.

اما تنها در اواخر دهه ۱۹۹۰ بود که محاسبات ابری به آن شکلی که امروز با آن آشنا هستیم ظهور کرد و به این مطلب در مورد "رایانش ابری چیست" منجر شد.

و از آنجایی که رشد خوبی داشته است، اخیرا بیزینس اینسایدر (businessinsider) گزارش داده است،

سرویس محاسبات ابری تقریبا ۸۰ درصد در هر سال رشد کرده است و می‌رود که در سال ۲۰۱۵ به ۷.۸ میلیارد دلار درآمد برسد، چهار برابر درآمد سال ۲۰۱۰ که ۱.۸ میلیارد دلار بود.

اکنون که درک قابل قبولی در رابطه با اینکه ابر چیست پیدا کردید، کافیست تا در مورد تمام فعالیت‌های روزانه آنلاین خود فکر کنید، و متوجه خواهید شد که بسیاری از کارهایتان را که آنلاین انجام می‌دهید، مبتنی بر ابر هستند. تعاملات رسانه‌های اجتماعی همه در ابر انجام می‌شود، هر چیزی که آنلاین ذخیره می‌کنید در ابر است، قبض برق را آنلاین پرداخت کنید، خرید خود را به‌صورت آنلاین دهید و همه چیز را با ابر انجام دهید.

حالا همه این‌ها چگونه کار می‌کند، بیایید از طریق یک مثال به چگونگی آن پی ببریم:

یک اپلیکیشن داریم با نام مدیریت ارتباط با مشتری (Customer Relationship Manager) ‏(CRM)‏ که بر اساس ابر است. این نرم‌افزار به شدت در تمام سازمان‌های فروش بخاطر چابکی بهتر، افزایش بهره‌وری و هزینه‌های پایین، بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نحوه استفاده از آن چنین است؛ یک نماینده فروش زمین نیاز به دسترسی به یک دستگاه همراه که به اینترنت متصل باشد، دارد و سپس می‌تواند اطلاعات مشتری را صرف نظر از مکان خود بازیابی کند. همچنین، او می‌تواند اطلاعات را در حین انجام دیگر فعالیت‌هایش بروزرسانی کند، بنابراین نیازی به رفتن به دفتر کار برای بروزرسانی اطلاعات معامله را ندارد.

مدیران فروش نیز می‌توانند همه چیز را در دستگاه‌های متصل به اینترنت خود نظارت کنند و بدانند که کدام معاملات را ببندند یا نبندند. همه چیز هم‌زمان با دیگر فعالیت‌ها انجام می‌پذیرد!

بهترین قسمت این مسئله این است که مجبور نیستید هیچ دستگاه یا هیچ نوع نرم‌افزاری را خریداری کنید، همه این‌ها توسط شرکت ابر که این اپلیکیشن را اجرا می‌کند ترتیب اثر داده می‌شود. جالب است، اینطور نیست؟

محاسبات ابری‏ چیست؟

در حال حاضر اگر بپرسید محاسبات ابری (Cloud Computing) چیست، دامنه پاسخ به این سوال بسیار گسترده خواهد بود، بنابراین خدماتی که ارائه می‌دهد به سه مدل مختلف تقسیم شده است، بیایید هر یک از آن‌ها را مورد بحث قرار دهیم:

• SaaS
• PaaS
• IaaS

نرم‌افزار به عنوان یک سرویس (Software As a Service) (SaaS)

در این سرویس، ارائه دهنده ابر، برنامه‌ها یا نرم‌افزارهایی را که متعلق به آن‌ها شرکت است را به مشتری اجاره می‌دهد. مشتری می‌تواند به این نرم‌افزارها بر روی هر وسیله‌ای که به اینترنت متصل است با استفاده از ابزاری مانند مرورگر وب، برنامه و غیره دسترسی پیدا کند.

به عنوان مثال: ‏salesforce.com‏، CRM‏ را بر روی یک زیرساخت ابری برای مشتری خود فراهم می‌کند و بابت آن هزینه می‌گیرد، اما این نرم‌افزار تنها متعلق به شرکت سلزفورس (salesforce) می‌باشد.

پلتفرم به عنوان یک سرویس (Platform as a Service) (PaaS)

در این سرویس، ارائه‌دهنده ابر توانایی پیاده‌کردن اپلیکیشن ایجاد شده توسط مشتری با استفاده از زبانهای برنامه‌نویسی، ابزارها و غیره که توسط ارائه‌دهنده ابر ارائه شده است را فراهم می‌کند. مشتری نمی‌تواند معماری لایه‌های زیرین را که شامل سیستم‌عامل، ذخیره‌سازی، سرورها و غیره می‌شود را کنترل کند.

به عنوان مثال: این سرویس تنها زمانی برای شما معنادار است که یک توسعه‌دهنده باشید، زیرا این سرویس پلت‌فرمی برای شما جهت توسعه اپلیکیشن‌هایی مانند گوگل اپ انجین (Google App Engine) فراهم می‌کند.

زیرساخت به عنوان یک سرویس (Infrastructure as a Service) (IaaS)

در این سرویس «فراهم کننده ابر» Cloud Provider به مشتری، ماشین‌های مجازی و سایر منابع به عنوان یک سرویس، ارائه می‌دهد، آن‌ها کاربر را از دستگاه فیزیکی، مکان، پارتیشن‌بندی داده‌ها و غیره جدا می‌کنند. اگر کاربر بخواهد یک سیستم لینوکس داشته باشد، او در مورد دستگاه فیزیکی یا شبکه سیستم که سیستم عامل بر روی آن نصب شده است نگرانی نخواهد داشت، ساده است.

به عنوان مثال: سرویس وب آمازون AWS‏ (Amazon Web Services)‏‏‏‏، IaaS است، مانند AWS EC2.

نمودار زیر، تفاوت‌های B/W IaaS، PaaS و SaaS را خلاصه می‌کند.

در حال حاضر در مورد انواع مدل‌های سرویس می‌دانیم، وقتی سرویسی را ارائه می‌دهید مرحله بعد از آن استقرار آن سرویس یا دِپلوی‌مِنت (Deployment) آن است. حال در مورد مدل‌های مختلف استقرار صحبت می‌کنیم:

• Public Cloud
• Private Cloud
• Hybrid Cloud

ابر عمومی (Public Cloud)

در مدل استقرار ابر عمومی، سرویس‌هایی که مستقر شده‌اند برای استفاده عمومی هستند و به طور کلی خدمات ابر عمومی رایگان هستند. از لحاظ فنی ممکن است بین ابر عمومی و یک ابر خصوصی اختلاف وجود نداشته باشد، اما پارامترهای امنیتی آن‌ها بسیار متفاوت است، زیرا از آنجایی که ابر عمومی برای همه قابل دسترس است به همین دلیل یک عامل خطرناک‌تر در ارتباط با آن وجود دارد.

ابر خصوصی (Private Cloud)

یک ابر خصوصی تنها برای یک سازمان واحد عمل می‌کند، که می‌تواند توسط همان سازمان یا یک سازمان ثالث مدیریت شود. اما معمولا زمانی که از ابر خود استفاده می‌کنید، هزینه‌ها بالا می‌رود زیرا سخت‌افزار به‌صورت دوره‌ای بروزرسانی می‌شود، امنیت نیز باید روز به روز بررسی شود زیرا روزانه تهدیدات جدیدی بروز می‌کنند.

ابر ترکیبی (Hybrid Cloud)

یک ابر ترکیبی از ویژگی‌های هر دو ابر خصوصی و عمومی برخوردار است. چطور؟

بیایید این موضوع را از طریق یک مثال درک کنیم: فرض کنید یک شرکت تحقیقاتی وجود دارد، بنابراین این شرکت برخی داده‌های منتشر شده و همچنین اطلاعاتی که هنوز در مرحله تحقیق هستند را در اختیار دارد. حال هر چیزی که هنوز در مرحله تحقیق است، باید محرمانه نگهداری شود، درست است؟ اگرچه ارائه دهنده ابر شما ممکن است دارای ویژگی‌های امنیتی پیشرفته‌ای باشد، اما هنوز هم برای عموم باز است، بنابراین، به حملات سایبری مستعد است.

پس برای رفع این خطر، می‌توانید داده‌های موجود که هنوز بر روی آن‌ها کار می‌کنید را در سرورهای شرکت‌تان که دسترسی به آن توسط شرکت کنترل می‌شود نگهداری کنید و داده‌های منتشر شده‌تان را در پلتفرم عمومی نگهداری کنید، این نوع آرایش، یک ابر ترکیبی (Hybrid Cloud) نامیده می‌شود.

مصرف کنندگان در مقابل کسب و کارها (Consumers v/s Business)

بیایید در این قسمت در مورد مصرف‌کنندگان صحبت کنیم، کسانی از ما که در دفاتر کاری کوچک تا متوسط ​​کار می‌کنند، از اینترنت به‌صورت منظم استفاده می‌کنند، برای ما ابر می‌تواند گوگل درایو (Google Drive) و یا شاید دراپ باکس (Dropbox) باشد.

اما برای سازمان ها  و کسب و کارها، صحنه کاملا متفاوت است؛ زیرا ابر آن‌ها SaaS است جایی که آن‌ها ممکن است بخواهند از یک نرم‌افزار در محیط ابر استفاده کنند یا شاید PaaS که ممکن است بخواهند یک اپ را در محیطی که توسط یک محیط ابری فراهم شده است ایجاد کنند و شاید آن‌ها می‌خواهند سرویس ابری را به عنوان زیرساختی به‌کار ببرند که در آن کل ماشین‌های مجازی (VM)ها را اجاره می‌کنند و به روش خود پیکربندی می‌کنند که IaaS است.

ممکن است از خودتان سوال کنید آیا شرکت‌ها واقعا از رایانش ابری (Cloud Computing) استفاده می‌کنند؟ طبق گزارش سایت وبلاگ‌نویسی محبوب پی‌سی‌مگ (PCMag)، پردازش ابری موجب تولید ۱۲۷ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۶ شد و تا سال ۲۰۲۰ می‌تواند به ۵۰۰ میلیارد دلار برسد.

بسیار تحسین برانگیز است، اینطور نیست؟ حالا چرا مردم یا کسب و کارها به سمت ابر می‌روند؟ باید مزایایی وجود داشته باشد درست است؟

بیایید پیش برویم و ببینیم که رایانش ابری چه مزایایی دارد:

• پیاده سازی سریع (Fast Implementation)

اگر تا حالا به توسعه یا پیاده سازی یک اپلیکیشن پرداخته باشید می‌دانید که روند بالا آوردن اپلیکیشن و اجرای آن گاهی اوقات ماه‌ها یا حتی سال‌ها به طول می‌انجامد، حال با کمک ابر می‌توانید زمان را کاهش و به‌کارها سرعت دهید.

• مقیاس پذیری فوری (Instant Scalability)

در صورت استفاده از منابع ابری همیشه این امکان برایتان وجود خواهد داشت که میزان مصرف منابع را بر اساس نیازتان افزایش یا کاهش دهید زیرا ظرفیت ابر پایان‌ناپذیر است.

• دسترسی از هر کجا (Access Anywhere)

برنامه‌هایی که بر روی ابر ساخته شده‌اند، به‌نحوی طراحی می‌شوند که از هر جایی قابل دسترس باشند، تنها کافیست که دستگاه همراهتان به اینترنت متصل باشد.

• بدون هزینه پیشاپیش (No Upfront Costs)

قبلا برای استقرار یک اپلیکیشن مجبور بودید سخت‌افزار لازم را خریداری کنید، ساختار را ایجاد کنید، مجوز نرم‌افزار را خریداری کنید و غیره، اما با وجود ابر همه هزینه‌های آن، به‌طور چشمگیری کاهش پیدا کرده و در بعضی موارد حذف شده است.

• تعمیر و نگهداری رایگان (Maintenance Free)

در روش سنتی مجبور بودید نرم‌افزار خود را با آخرین نسخه‌های ارائه شده پچ کنید، سخت‌افزار خود را ارتقاء دهید و همچنین مشکلات سیستم خود را در مرحله سخت‌افزاری رفع کنید، اما با ابر مجبور نیستید نگران تعمیر و نگهداری سخت‌افزار خود باشید چرا که همه این‌ها توسط ارائه دهنده ابر مدیریت خواهد شد.

• امنیت بهتر (Better Security)

یک مطالعه مستقل نشان داد که سالانه یک شرکت به طور میانگین در حدود ۲۶۰ لپ‌تاپ را از دست می‌دهد، این به شرکت ضرر وارد می‌کند اما نه ضرر مالی بلکه ضرر اطلاعاتی، چون اطلاعاتی که در در لپ‌تاپ‌ها وجود دارد ارزشمند است، اما در صورت استفاده از ابر دیگر نباید نگران چیزی باشید، تمام داده‌های شما در یک مکان امن و متمرکز ذخیره شده است.

حالا، چطور شروع کنیم؟

تعداد زیادی ارائه‌دهنده ابر وجود دارد. بیایید از بهترین‌ها انتخاب کنیم.

• Azure: این یک پلت‌فرم محاسبات ابری از طرف شرکت مایکروسافت است که در سال ۲۰۱۰ پایه‌گذاری شد.
• AWS) Amazon Web Services): یک پلت‌فرم محاسبات ابری که توسط آمازون در سال ۲۰۰۶ ایجاد شده است.

کدامیک را انتخاب خواهید کرد؟

سوالی که در لحظه‌ دیدن این دو نام احتمالا از ذهن‌تان گذشته است.

خوب بیایید سعی کنیم برای این سوال پاسخی پیدا کنیم.

AWS و Microsoft Azure دو بازیگر عمده در صنعت محاسبات ابری هستند، اما با این وجود AWS بزرگتر از Azure است. چقدر بزرگتر است؟

خب، ظرفیت سرور AWS‏، ۶ برابر بزرگتر از اندازه تمام سرورهای رقیب است.

همچنین AWS در سال ۲۰۰۶ قدم به دنیای ابر گذاشت در حالی که Microsoft Azure در سال ۲۰۱۰ راه‌اندازی شد، بنابراین از نظر سرویس، مدل سرویس AWS بالغ‌تر است. آمازون دارای بزرگترین مراکز داده در جهان است که به لحاظ استراتژیک در سراسر جهان مستقر شده‌اند.

وقتی که به Azure نگاه می‌کنیم در حد و اندازه ظرفیتی که آمازون دارد نیست، اما مایکروسافت سخت در تلاش است که سطح به نوع خدمات و انعطاف‌پذیری‌ای که آمازون ارائه می‌دهد، دست یابد. به عنوان مثال در سال ۲۰۱۴، مایکروسافت گزینه ذخیره‌سازی انبوه را با نام (Zone Redundant Storage) عرضه کرد که با خدماتی که آمازون ارائه می‌دهد قابل قیاس است.

بیایید در مورد یک پارامتر مهم‌تر مانند قیمت‌گذاری صحبت کنیم.

آمازون به‌صورت ساعتی از شما هزینه می‌گیرد یعنی به ازای تعداد ساعت‌هایی که از نمونه‌های خود استفاده می‌کنید هزینه پرداخت می‌کنید. وجه منفی این حالت می‌تواند این باشد که مثلا اگر بعد از ۲.۵ ساعت نمونه خود را متوقف کنید هزینه ۳ ساعت برای شما محاسبه می‌شود.

برای این منظور، Azure یک طرح متفاوت دارد که ممکن است مطلوب مشتریان باشد، و در این طرح آن‌ها هزینه شما را به‌صورت دقیقه‌ای محاسبه می‌کنند، یعنی تعداد دقیقه‌هایی که از نمونه خود استفاده می‌کنید، اما هنگامی که قیمت‌های AWS و Azure را به‌صورت ساعتی با هم مقایسه می‌کنید AWS ارزانتر است.

به عنوان مثال: هزینه AWS m3.large‏ ۱.۳۳ دلار در ساعت است، و نمونه معادل آن در Azure ‏(a Medium VM)‏ ۰.۴۵ دلار در ساعت است.

در نهایت به نظر می‌آید که آمازون برنده این رقابت است!

حال از این دید بنگرید که اگر می‌خواهید شغل یا کارتان را به صنعت رایانش ابری انتقال دهید کدام سرویس است که ممکن است تقاضای بیشتری برای آن وجود داشته باشد؟ AWS، درست است؟

بیایید ببینیم که آنالیتیکس (Analytics) چه می‌گوید.

این نمودار نشان دهنده تعداد مشاغل قرار گرفته در سایت (Indeed.com) برای AWS Solution Architect است.

آیا می‌خواهید یک AWS Solution Architect باشید؟

برای تبدیل شدن به یک معمار راه حل، نیاز به دانش گسترده و فعالیت تجربی در زمینه سرویس‌های AWS دارید. برای مطالعه در مورد AWS Services می‌توانید به Amazon AWS Tutorial رجوع کنید.

این موارد در رابطه با شغل شما بود، اکنون اجازه دهید به رایانش ابری بازگردیم. ما تقریبا همه چیز درباره رایانش ابری را مورد بحث قرار دادیم، اما بیایید صادق باشیم. هیچ چیز در این دنیا از همه لحاظ خوب نیست. در مورد رایانش ابری چیزهای خوب و بد زیادی گفته شده است. ما تقریبا تمام بخش‌های خوب را پوشش دادیم.

بعضی از افراد می‌گویند انتقال کسب و کار به طور کامل به ابر می‌تواند یک ایده خوب باشد.  تا حدودی می‌توان اینطور گفت اما اگر ارائه‌دهنده ابر شما با از کار افتادگی سیستم‌ها مواجه شود چه؟ در این حالت کسب و کار شما نیز دچار زیان می‌شود.

در واقع این اتفاق در سال ۲۰۱۲ افتاد و دلیل آن یک طوفان الکتریکی در ویرجینیای شمالی بود که منجر به از کار افتادن سرورهای آمازون گردید، به همین دلیل شرکت‌های بزرگ مانند Pinterest و اینستاگرام (Instagram) نیز از کار افتادند چون سرویس‌هایشان را روی AWS میزبانی می‌کنند.

بحث دیگری که اغلب درباره‌ رایانش ابری به میان می‌آید این است که چه کسی مالک داده‌ها در ابر است؟

شما صاحب داده‌هایتان هستید یا کمپانی که داده‌هایتان را میزبانی می‌کند؟ بعضی‌ها ممکن است بگویند که داده‌هایی که شما در ابر قرار می‌دهید، مال شما است، اما در مورد داده‌هایی که با استفاده از ابزارهای آن‌ها تولید می‌شود، چه کسی مالک است؟ بنابراین هنگامی که در حال جابجایی به ابر هستید، این چیزها ریسک به حساب می‌آیند، اما فواید ابر بیشتر از ضررهای آن است و به همین دلیل است که یک جابه‌جایی عظیم به سمت ابر وجود دارد. درست یا نادرست، تنها زمان خواهد گفت.

منبع

تلگرام_فینمگ