Een doctor-to-be legt uit: dit wist je nog niet over chlamydia

Een sluimerende SOA kan meer gevolgen hebben dan je in eerste instantie zou denken

De Twentse Loes Hegeman zit in het laatste jaar van haar opleiding tot dokter. Misschien niet zo dramatisch als in Grey's Anatomy, maar als doctor-to-be sta je nooit stil. Van grote tot kleine problemen, Loes geeft wekelijks antwoord op vragen die je stiekem altijd al had.

Er kan lacherig over gedaan worden door plagende vriendinnen, maar op een stoel zitten in de wachtkamer van de GGD is nooit leuk. Iedereen weet dat voorkomen beter is dan genezen, maar om talloze redenen (gevalletje ‘in the heat of the moment’) kan het soms net even anders gaan dan je had gepland.

In die gevallen getuigt het ondernemen van actie de dag (of weken) erna tóch voor een goed verantwoordelijkheidsgevoel. Een sluimerende SOA kan namelijk meer gevolgen hebben dan je in eerste instantie zou denken.

Om te beginnen de cijfers op rij:

• Jaarlijks melden zich zo’n 140.000 mensen voor een SOA-consult bij een Centrum voor Seksuele Gezondheid en nog eens 172.000 bij de huisarts. Dit aantal lijkt jaarlijks toe te nemen.
• Het aantal SOA-consulten is het hoogst onder de inwoners in Amsterdam, zo’n 45 per 1000 inwoners per jaar.
• Van het aantal bezoekers dat zich laten testen, wordt in 18 procent van de gevallen daadwerkelijk een SOA vastgesteld.
• Bij personen die gewaarschuwd worden voor een SOA door een (voormalig) besmet partner heeft ongeveer 31.7 procent zelf ook een SOA.

Meest voorkomende SOA
De verreweg meest voorkomende SOA in Nederland is chlamydia. Elk jaar zijn er naar schatting 60.000 nieuwe chlamydia-infecties, waarvan slechts een minderheid ook daadwerkelijk gediagnosticeerd wordt. Chlamydia wordt veroorzaakt door een bacterie, de chlamydia trachomatis. De SOA wordt overgedragen tijdens de sex, eigenlijk nooit via oraal seksueel contact.

Chlamydia bij mannen uit zich vaak in klachten als pijn of branderigheid bij het plassen. De stappen zijn dan simpel. Men meldt zich bij de soa-poli of huisarts, doet een test en wordt behandeld. Echter, bij vrouwen heeft chlamydia vaak een sluimerend beloop. Sterker nog, 60 tot 70 procent van de vrouwen heeft niet eens klachten van een chlamydia-infectie. De zin: ‘maar ik heb nergens last van’, gaat dus absoluut niet op voor ons. Klachten die kunnen voorkomen zijn:

• Pijn of brandergheid bij het plassen
• Bloedverlies tijdens of na het vrijen terwijl je niet ongesteld bent
• Meer of abnormale vaginale afscheiding
• Jeuk bij de anus
• Erge pijn in de onderbuik met of zonder koorts

Een onbehandelde en langer bestaande chlamydia-infectie kan zich ontpoppen tot een zogeheten Pelvic Inflammatory Disease, afgekort PID. Een PID is een ontsteking van de organen van het bekken, zoals de baarmoeder, de eileiders en de eierstokken. Dit kan het gevolg zijn van een chlamydia-bacterie die is opgestegen vanuit de vagina.

Na het doormaken van een PID is de kans op onvruchtbaarheid ongeveer 13 procent. Hoe erger de ontsteking, en hoe vaker je zo’n ontsteking doormaakt, hoe groter de kans op onvruchtbaarheid. Ook de kansen op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap, pijn bij het vrijen en chronische onderbuiksklachten zijn na een PID sterk verhoogd. Genoeg redenen om toch die simpele test te doen dus.

In’s & Outs:

• Val jij volgens het triagesysteem van de GGD onder een hoogrisicogroep, dan kun je je kosteloos laten testen op een SOA. Dit zijn onder andere mannen die sex hebben met mannen, personen die voor een SOA gewaarschuwd zijn door een (voormalig) partner en personen met SOA-gerelateerde klachten. Ook jongeren onder de 25 jaar kunnen zich gratis laten testen. Voor deze groepen geldt overigens wel dat als zij via de huisarts een SOA-test krijgen, deze onder het eigen risico valt en de kosten dus wél voor eigen rekening zijn.
• Het vaststellen van chlamydia bij mannen gebeurt meestal met een urinetest. Bij vrouwen wordt een vaginale swab gedaan. Deze kun je overigens heel goed zelf doen op het toilet.
• Als je ook anale seks gehad hebt, moet je ook een anale swab laten afnemen.

Mocht je besmet blijken met chlamydia, dan word je behandeld met een antibioticakuur. De meest gangbare kuur is azitromycine 1000mg. Deze neem je één keer in. Belangrijk is dat de partner met wie je sex hebt (gehad) de kuur tegelijk inneemt, anders besmet je elkaar opnieuw en is het een never-ending-circle.

Tot slotHuiver niet om andere partners met wie je seksueel contact hebt gehad te waarschuwen. Zie je er heel erg tegenop? Je kan tegenwoordig zelfs de GGD vragen anonieme smsjes richting jouw ex-partners de deur uit te doen. Dat maakt de drempel een stuk minder hoog.

Fun factMeer dan de helft van de koala’s in Australië is besmet met een chlamydia-bacterie. Het maakt ze blind, onvruchtbaar en ze krijgen er een pijnlijke ontsteking van aan hun urinebuis. Zielig hè? Wel goed om te weten: het gaat hier om een andere variant van de chlamydia-bacterie, die in principe niet overdraagbaar is op mensen.

Cijfers: RIVM.