https://goodnet.gr/files/goodnet/YLI%202019/NOEMBRIOS%202019/29-11/ebereth.jpg

Προτάσεις του Περιφερειακού Επιμελητηριακού Συμβουλίου Κρήτης (ΠΕΣΚ) για την ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας

Προς το Υπουργείο Ανάπτυξης 

Το Περιφερειακό Επιμελητηριακό Συμβούλιο Κρήτης αποτελεί θεσμό που νομοθετήθηκε με τις διατάξεις των άρθρων 86 και επόμενα του Ν. 4497/2017. Σύμφωνα με τις διατάξεις αυτές, το ΠΕΣΚ έχει ως αποστολή τον συντονισμό της δράσης των Επιμελητηρίων της Περιφέρειας, με βάση τις αρχές της αποδοτικότητας και της ισόρροπης περιφερειακής ανάπτυξης.

Το ΠΕΣΚ, ανταποκρινόμενο σε σχετική πρόσκληση του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, για την υποβολή προτάσεων, στο πλαίσιο της εθνικής στρατηγικής, όσον αφορά στην ενίσχυση της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας των ΜμΕ, αλλά και του νέου προγραμματισμού του ΕΣΠΑ, απέστειλε σήμερα (29/11/2019) τις προτάσεις του, οι οποίες αναλυτικά έχουν ως εξής:

«Προτάσεις ως προς το γενικό πλαίσιο των Δράσεων της περιόδου 2021-2027 για την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα:

Ι. Πλαίσιο υλοποίησης ΕΣΠΑ: κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο, η θέσπιση ειδικών αρχών και μηχανισμών και η καθιέρωση αυστηρών διαδικασιών παρακολούθησης και ελέγχου, σε γενικές γραμμές έχουν συμβάλει θετικά στους ρυθμούς υλοποίησης των Προγραμμάτων ( τόσο των Ε.Π. όσο και των ΠΕΠ) καθώς και στην επίτευξη συγκεκριμένων στόχων. Θεωρούμε όμως ότι  σε κάποιες περιπτώσεις οδήγησε και σε υπερβολές, με τη θέσπιση ορισμένων διαχειριστικών πρακτικών και υποχρεώσεων που είχαν σαν αποτέλεσμα αχρείαστο διαχειριστικό βάρος, τόσο για τους ωφελούμενους όσο και για τους δικαιούχους. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την  εν μέρει αποδυνάμωση των στόχων για αυξημένη απορροφητικότητα των διαθέσιμων για τη χώρα μας κονδυλίων, στη μείωση της γραφειοκρατίας και τελικά σε μια καλύτερη σχέση κράτους-πολίτη και κράτους-επιχειρήσεων.

ΙΙ. Επίσης, παρατηρήθηκαν  καθυστερήσεις στη διαδικασίαενεργοποίησης των επιμέρους προσκλήσεων αλλά και της υλοποίησης τους: η καθυστέρηση στην έκδοση προσκλήσεων σε σχέση με το χρόνο έγκρισης της εξειδίκευσης του ΕΠ, αλλά κυρίως οι καθυστερήσεις στη διαδικασία των αξιολογήσεων των πράξεων εκ μέρους των Διαχειριστικών Αρχών, έχει οδηγήσει με βάση την εμπειρία μας πολλούς επιχειρηματίες της Μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας σε αναβολή και συχνά ματαίωση των επενδυτικών τους σχεδίων, ειδικά στους σχετικούς με τον Τουρισμό κλάδους. Ειδικά σε κλάδους με έντονα εποχική δραστηριότητα, είναι νομίζουμε κρίσιμος ο ορθολογικός χρονισμός των σχετικών με τις προσκλήσεις ημερομηνιών.

ΙΙΙ. Απουσία αποτελεσματικών χρηματοδοτικών εργαλείων υλοποίησης των επενδύσεων: ενώ είναι απόλυτα θεμιτή η θέσπιση, ως προ απαιτούμενου της ύπαρξης ιδιωτικής συμμετοχής, η χρόνια στασιμότητα παροχής  κεφαλαιουχικής χρηματοδότησης από τα τραπεζικά ιδρύματα, έχει οδηγήσει σε ματαίωση υλοποίησης αρκετών ώριμων επενδύσεων. Παρά το θετικό βήμα της θέσπισης του μηχανισμού ‘escrowaccount” , θεωρούμε ότι αυτό που πραγματικά λείπει είναι η αναβάθμιση του εργαλείου των εγγυήσεων, μέσα από Δράσεις παροχής εγγυοδοσίας. Οι εγγυήσεις αυτές, όπως γνωρίζετε  αποτελούν ουσιώδη εργαλεία, που επιτρέπουν την πρόσβαση δικαιούχων σε τραπεζικά προϊόντα με καλύτερους όρους, κυρίως σε ό,τι αφορά τις απαιτούμενες εξασφαλίσεις. Οι εγγυήσεις (μέσα από δράσεις φορέων όπως της ΕΤΕΑΝ ΑΕ και του Ταμείου Ανάπτυξης Νέας Οικονομίας - "ΤΑΝΕΟ"), αποτελούν εργαλεία υψηλής μόχλευσης και έχουν εφαρμογή σε όλους τις μορφές χρηματοδότησης επιχειρήσεων και σε όλα τα επενδυτικά προγράμματα. Δεδομένων των συνεχών δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι ΜμΕ για τραπεζικό δανεισμό, σε κάθε περίπτωση εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης πιστεύουμε ότι θα πρέπει να προωθηθούν περαιτέρω. Ενδεικτικά αναφέρουμε την ύπαρξη των κεφαλαίων συν-επένδυσης ως χρηματοδοτικά εργαλεία που διευκολύνουν τη δημιουργία και την ανάπτυξη νέας, κατά τεκμήριο έντασης γνώσης, επιχειρηματικότητας (Seed capital, Venture capital), σε δράσεις που αναμένουμε ναενισχυθούν σημαντικά με τους απαραίτητους πόρους κατά τη νέα Προγραμματική Περίοδο.

  1. IV. Δυσλειτουργίες λόγω τηςΠολυπλοκότητας του θεσμικού πλαισίου: Το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο υλοποίησης ιδιωτικών επενδύσεων (παρά τις ευπρόσδεκτες, πρόσφατες βελτιώσεις του), χαρακτηρίζεται γενικά από πολυπλοκότητα, επάλληλους κανόνες και αποσπασματική προσέγγιση, με συνέπεια την αναποτελεσματική εφαρμογή του. Σαφώς προτείνουμε σχετικά, το να ενταθούν οι προσπάθειες της πολιτικής ηγεσίας για την περεταίρω απλοποίηση του.
  2. V. Αύξηση των πόρων που κατευθύνονται σε Δράσεις ενίσχυσης εξωστρέφειας: Οι πόροι αυτοί μπορούν να προέλθουν από την αξιοποίηση τόσο του Αναπτυξιακού Νόμου, όσο και των Κοινοτικών Πόρων για την στήριξη επενδύσεων για ανάπτυξη δικτύων πώλησης και προβολής των επιχειρήσεων με εξαγωγικό προσανατολισμό. Ταυτόχρονα, θεωρούμε αναγκαία την κατάργηση της όποιας καταληκτικής ημερομηνίας υποβολής αιτήσεων χρηματοδότησης επενδυτικών σχεδίων στη Δράση «Επιχειρούμε Έξω» - Υποστήριξη Διεθνούς Προβολής ΜμΕ με Εξωστρεφή Προσανατολισμό» (λήγει 20/12/2019), με ταυτόχρονη αύξηση του Π/Υ της, αλλά και πρόβλεψη για συνέχιση της κατά την νέα Προγραμματική  Περίοδο.

VΙ.  Επίσης, αυτό που ως Π.Ε.Σ.Κ. αναμένουμε από την Κυβέρνηση είναι μια σαφής αναφορά στη εδαφική  (territorial) φιλοσοφία και χαρακτήρα αναφορικά με τη δομή του πλαισίου χρηματοδοτικής υποστήριξης του στρατηγικού σχεδίου που διαμορφώνεται. Η έλλειψη χωρικής εξειδίκευσης των χρηματοδοτικών Δράσεων, ακόμα και σε επίπεδο ΠΕΠ, αποτελεί ένα αναμφισβήτητο γεγονός που οδηγεί συχνά σε αδυναμία ενσωμάτωσης των αναπτυξιακών ενεργειών σε τοπικό επίπεδο. Έχει παρατηρηθεί δηλαδή ότι, πολλά από τα αναπτυξιακά έργα δεν ενσωματώνονται σε τοπικό επίπεδο και δεν αποφέρουν παρά ελάχιστα κέρδη στην τοπική οικονομία, ενώ ταυτόχρονα τα κονδύλια που χρειάζονται για τις επιμέρους αναπτυξιακές επενδύσεις να παραμένουν σημαντικά. Το σοβαρότατο θέμα της μη ενσωμάτωσης των αναπτυξιακών ενεργειών σε τοπικό επίπεδο προκύπτει από την άγνοια των τοπικών ιδιαιτεροτήτων και δυναμικών. Συνεπώς, αναμένουμε σαφή αναφορά στην ποσοστιαία κατανομήτων πόρων ανάμεσα στα επιμέρους διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία, με γνώμονα το ως άνω σκεπτικό. Οι πόροι αυτοί, ειδικά για την ολοκλήρωση κρίσιμης σημασίας υποδομών,  μπορούν να προέλθουν τόσο από το ΕΣΠΑ, όσο βεβαίως και από το εθνικό ΠΔΕ, το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης, το Εθνικό Πρόγραμμα Δημοσιών Επενδύσεων του Υπουργείου Υποδομών αλλά και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων – κεφάλαια «πρωτοβουλίας Γιούγκερ». Για παράδειγμα είναι γνωστό ότι σύμφωνα με την κατανομή που έχει γίνει ως προς το τρέχον ΕΣΠΑ, από τα 20 δις του, 5 δις έχουν στη διάθεση τους οι Περιφέρειες, 5 δις κατευθύνονται για την ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας και 10 δις για χρηματοδότηση έργων κεντρικά, από το κράτος. Σε σχέση με την παραπάνω κατανομή αναφέρουμε επιγραμματικά ότι θεωρούμε πως η αναλογία αυτή θα πρέπει να αλλάξει, προς όφελος τόσο των Τομεακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων  του ΕΣΠΑ όσο κυρίως των ΠΕΠ.  

Ένας άλλος τρόπος ενίσχυσης του τοπικού- περιφερειακού αναπτυξιακού σχεδιασμού,  θα μπορούσε να υλοποιηθεί μέσα από σημαντική αύξηση χρηματοδότησης σε πρωτοβουλίες τύπου ΤΑΠΤΟΚ. Η Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων (ΤΑΠΤΟΚ) αποτελεί μία μόνο από αυτές, ίσως τη σημαντικότερη. Η ΤΑΠΤΟΚ είναι ένα επιμέρους χρηματοδοτικό εργαλείο προς χρήση σε υπό-περιφερειακό επίπεδο, το οποίο λειτουργεί συμπληρωματικά προς τη λοιπή αναπτυξιακή υποστήριξη σε τοπικό επίπεδο. Αύξηση χρηματοδότησης θα ήταν θεμιτή, ειδικά προς ενιαίες Στρατηγικές Τοπικής Ανάπτυξης που θα υποβάλουν ενιαίες Τοπικές Ομάδες Δράσης. Η επιλογή, έγκριση και χρηματοδότηση των στρατηγικών τοπικής ανάπτυξης και των τοπικών ομάδων δράσης θα μπρούσκε ενδεχόμενα γίνει στο πλαίσιο ανταγωνιστικής διαδικασίας μεταξύ των τοπικών κοινωνικών εταίρων. Επίσης σημαντική αξιοποίηση και λειτουργικής αναβάθμισης θα μπορούσε να πριμοδοτηθεί και στις Ολοκληρωμένες Χρηματοδοτικές Επενδύσεις (ΟΧΕ). Ειδικότερα αναφερόμαστε σε αυτές που αφορούν Δια-περιφερειακές επενδύσεις σε περιοχές με ομοιογενή χαρακτηριστικά και κοινές προκλήσεις, αλλά και προβλήματα που απαντώνται στις μειονεκτικές γεωγραφικές περιοχές του ελληνικού νησιωτικού χώρου, όπου το σχεδιασμό θα μπορούσε να είτε κεντρικός φορέας, είτε ένα διαπεριφερειακό συντονιστικό όργανο.

Σε ότι αφορά στα Τομεακά Επιχειρησιακά Προγράμματα της περιόδου 2021-2027, ανεξάρτητα από την τυχόν νέα τους ονομασία, θεωρούμε κρίσιμης σημασίας την αύξηση κονδυλίων ειδικά στα εξής:  Επιχειρησιακό ΠρόγραμμαΑνταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία,  Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη, και Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθησης).

  1. Προτάσεις του Π.Ε.Σ.Κ. ως προς τις Δράσεις ενίσχυσης επενδύσεων στην Περιφέρεια Κρήτης:

Ως προς το σκεπτικό που θα πρέπει να διέπει την κατάρτιση των εθνικών στόχων πολιτικής ως προς το σχεδιασμό των Δράσεων του «Εταιρικού Συμφώνου για το Πλαίσιο Ανάπτυξης - ΕΣΠΑ» για την περίοδο 2021-2027,  έχουμε ήδη αναφέρει ότι θεωρούμε κρίσιμης σημασίας το να ληφθούν υπόψιν οι  ιδιαιτερότητες κάθε περιφέρειας αλλά και κάθε περιφερειακής ενότητας, ως προς τα αναπτυξιακά τους χαρακτηριστικά. Αυτές οι ιδιαιτερότητες στην περίπτωση της Κρήτης, ενσωματώνουν μεταξύ άλλων:

  1. το νησιωτικό χαρακτήρα της περιφέρειας Κρήτης,
  2. την έμφαση που θα πρέπει να δοθεί σε ενίσχυση των μεταποιητικών δραστηριοτήτων εντός της Περιφέρειας που θα λειτουργούν με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα αλλά και

Απόρροια  των παραπάνω παρατηρήσεων, οι αντίστοιχες θέσεις μας έχουν ως ακολούθως:

Υποδομές: θεωρούμε ότι μία αποτελεσματική και αναπτυξιακή νησιωτική πολιτική προϋποθέτει την ανάπτυξη κατ΄ ελάχιστοναξιοπρεπών υποδομών προσβασιμότητας των περιοχών μας, όπως επίσης και αυτών για τη σύνδεση τους με τον ηπειρωτικό κορμό. Ειδικότερα, θεωρούμε ότι απαιτείται να ενταχθούν στην προσεχή προγραμματική περίοδο 2021-27, συγκεκριμένες επενδυτικές δράσεις με στόχο την εξάλειψη κατά το δυνατόν των στρεβλώσεων που προκαλούν στην τοπική οικονομία οι αντίστοιχες ελλείψεις σε παραγωγικές υποδομές. Αναφερόμαστε επίσης με έμφαση στην καθυστέρηση των έργων σχετικών με τους οδικούς άξονες – ΒΟΑΚ,  της επιτακτικής ανάγκης βελτίωσης του οδικού άξονα Σούδα – αεροδρόμιο Χανίων, ώστε αυτός να γίνει ασφαλής, αλλά και στους κάθετους συνδετήριους με τα νότια παράλια ) άξονες ασφαλούς οδικής πρόσβασης.

Επίσης, στα πλαίσια των δράσεων της περιόδου 2021-27 θα πρέπει να αντιμετωπισθούν οι στρεβλώσεις που προκύπτουν από το  νησιωτικό χαρακτήρα της Κρήτης παρά τη σχετική πρόβλεψη για ιδιαίτερη μεταχείριση των νησιών . Θεωρούμε εδώ ότι θα πρέπει να γίνει αναφορά σε:  κατά το δυνατόν σύντομηεπαναξιολόγησηκαι εφαρμογή του Νόμου 4551/2018 (Μηχανισμός εφαρμογής, κρατική εποπτεία, γενικοί όροι υλοποίησης του Μεταφορικού Ισοδυνάμου - Μ.Ι.). Επιπρόσθετα, σε ότι αφορά στην εφαρμογή του μέτρου του μεταφορικού ισοδύναμου, θεωρούμε ότι η αντίστοιχη επιχορήγηση θα πρέπει, εκτός του να ισχύσει για ΟΛΑ τα νησιά και φυσικά για την Κρήτη, ενώ θεωρούμε ότι η ενίσχυση θα πρέπει  να τεθεί εκτός καθεστώτος DeMinimis. Αυτό διότι  πιστεύουμε  ότι δεν θα πρέπει αυτή να αφαιρείται από το, ούτως ή άλλως μικρό περιθώριο που παρέχει το καθεστώς DeMinimis, μια ενίσχυση που έχει στόχο την κάλυψη συγκεκριμένης, διαπιστωμένης και ακούσιας ανισότητας με τις υπόλοιπες περιοχές της επικράτειας.

Για την εξορθολογισμένη και δίκαιη προσέγγιση στον προγραμματισμό και την εκτέλεση των κονδυλίων της πολιτικής συνοχής, για την αποτελεσματική υλοποίηση των στόχων αυτών, θεωρούμε σημαντική την Διαμόρφωση μιας ουσιαστικής ρήτρας νησιωτικότητας, όπου σε σχέση με τον σχεδιασμό σε ότι αφορά στη επιχορήγηση ιδιωτικών επενδύσεων, της επόμενης προγραμματικής περιόδου, θα μπορούσαν να εξεταστούν 2 εναλλακτικές :

 α) Μικρή βαθμολογική προσαύξηση για τις επιχειρήσεις που έχουν έδρα περιοχές που βρίσκονται σε νησιά και / είτε:

β) η δημιουργία ενός ξεχωριστού ταμείου χρηματοδότησης το οποίο θα συμμετέχει χρηματοδοτικά σε κάθε πρόγραμμα, ενισχύοντας τον προϋπολογισμό της δημόσιας δαπάνης ειδικά για τις νησιωτικές περιφέρειες,  (αντίστοιχο με το υφιστάμενο σχήμα συμμετοχής κονδυλίων από τα επιμέρους ΠΕΠ στα προγράμματα του ΕΠΑΝΕΚ).

Αυτό το σχήμα θα παρουσίαζε  και επιπλέον πλεονεκτήματα , δηλαδή αυτό το χρηματικό ποσό θα μπορούσε  να εξειδικεύεται ανάλογα με τις πραγματικές τοπικές ανάγκες, και να κατανέμεται σε επίπεδο Δήμου/ Περιφερειακής ενότητας της έδρας της αιτούμενης κεφαλαιακής ενίσχυσης επιχείρησης.

Επιπρόσθετα, παρουσιάζουμε στη συνέχεια τις θέσεις μας ανά τομέα οικονομικής δραστηριότητας. Ειδική αναφορά θα γίνει και για τις θέσεις μας ως προς την ανάπτυξη της ενδοχώρας του νησιού:

Α. Πρωτογενής Τομέας:

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται στην Περιφέρεια Κρήτης μια έντονα αυξητική τάση υιοθέτησης των πρακτικών βιολογικής καλλιέργειας και κτηνοτροφίας καθώς και ένας αυξανόμενος αριθμός επιχειρήσεων του τομέα που αποκτούν πιστοποίηση βιοκαλλιεργητή. Θεωρούμε ότι  για τον πρωτογενή τομέα του νησιού μας υπάρχουν σημαντικά περιθώρια αναπτυξιακών δυνατοτήτων που αξίζουν ενίσχυσης . Ενδεικτικά αναφέρουμε:

Επίσης, είναι σκόπιμο να εξεταστεί η δυνατότητας ενίσχυσης δημιουργίας τοπικών αλυσίδων διανομής καθώς και καινοτομικών καναλιών διάθεσης μεταποιημένων αγροτικών προϊόντων στο εξωτερικό. Αντίστοιχα επιβάλλεται η ενίσχυση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων διασύνδεσης του αγροτικού τομέα με τον τουρισμό , μέσα και  από πρωτοβουλίες όπως  η περαιτέρω αναβάθμιση θεσμών όπως: του Παγκρήτιου Φόρουμ Προώθησης Προϊόντων σε ξενοδοχεία και δίκτυα διανομής, της Γιορτής Κρητικής διατροφής, του Amari Green Festival, της Αγροτικής Έκθεσης Ιεράπετρας(AgroExpo)και αρκετών άλλων, όλες δράσεις που λειτουργούν επί σειρά ετών και έχουν επιδείξει μετρήσιμα αποτελέσματα από την πρώτη στιγμή λειτουργίας τους. Επιπρόσθετα, χρηματοδότηση σχεδιασμού και λειτουργίας Δρόμων των γεύσεων στις επιμέρους Π.Ε. του νησιού, για τη διασύνδεση του περιπατητικού και φυσιολατρικού τουρισμού με τοπικές ΜμΕ παραγωγής τοπικών προϊόντων μέσα από χαρτογράφηση και σύνδεση τοπικών πανηγυριών.

Τέλος, ως προς τις αναγκαίες παρεμβάσεις, θεωρούμε ότι  χρειαζόμαστε όχι μόνο έργα υποδομών και ενίσχυσης ιδιωτικών επενδύσεων, αλλά και την ενίσχυση της κατάρτισης του σημαντικού έμψυχου δυναμικού που ασχολείται με τον πρωτογενή τομέα.

Μεταποίηση, συσκευασία και εμπορία ειδών διατροφής:

Η παραγωγή ποιοτικών αγροτικών προϊόντων προϋποθέτει και την ποιοτική επεξεργασία τους για την επιτυχή προώθηση τους στην αγορά. Ο τομέας αυτός έχει υποστεί πλήγμα, μετά την απότομη ανάπτυξη του τουρισμού και την εγκατάλειψη πολλών αγροτικών εκμεταλλεύσεων. Επ΄αυτού, πιστεύουμε ότι μέσα στο σχεδιασμό των αναπτυξιακών προτεραιοτήτων θα πρέπει να προκρίνεται η δημιουργία μεταποιητικών μονάδων  που θα πληρούν όλα τα διεθνή πρότυπα ασφάλειας, λειτουργίας και προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος. Ειδικότερα, προτείνουμε να δοθεί έμφαση στις επενδύσεις μεταποίησης πιστοποιημένων προϊόντων (ΠΟΠ,ΠΓΕ). Αντίστοιχα θα πρέπει να ενθαρρυνθεί και η οικοτεχνία, όπου  μπορούν να ενισχυθούν δραστηριότητες μικροσυσκευασίας οικοτεχνικής παραγωγής μικρών μεταποιητικών μονάδων οικογενειακής μορφής και κυρίως η διασύνδεση τους τόσο μεταξύ τους όσο και με τον τριτογενή τομέα (τροφοδοσία ξενοδοχείων και εστιατορίων). 

Σχετική με τα παραπάνω είναι η πρόταση για εξειδίκευση των δυνατοτήτων του νέου ΕΣΠΑ ως προς την ενσωμάτωση καινοτομίας και επιχειρηματικής αριστείας στις ΜμΕ μέσω ειδικών κινήτρων, με στόχο τη δημιουργία οικοσυστημάτων (διακλαδικών παραγωγικών δικτύων) γύρω από την οργανωμένη και εξωστρεφή βιομηχανική παραγωγή. Προϋπόθεση για την ολοκληρωμένη στρατηγική ανάπτυξη του Τομέα, αποτελεί κατά τη γνώμη μας η ενσωμάτωση στο ΕΣΠΑ πολιτικών και αντίστοιχα πρωτοβουλιών – δράσεων ενίσχυσης της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων μας, μέσα από την χρηματοδότηση συνεργατικών δράσεων και σχημάτων για την προώθηση τόσο της Ταυτότητας (Brand «Κρήτη», «Κρητικά Χέρια», Αγροδιατροφική Σύμπραξη Περιφέρειας Κρήτης, Cluster Κρητικού Τυριού, Δίκτυο Οινοπαραγωγών Κρήτης κλπ),  όσο και των ίδιων των προϊόντων μας μέσα από στοχευμένες κατά περίπτωση  καμπάνιες προώθησης τους στις εκάστοτε αγορές του εξωτερικού.Σε αυτό το πλαίσιο, περαιτέρω υποστήριξη σε Δράσεις ανάπτυξης και προώθησης συστήματος πιστοποίησης της αυθεντικότητας των παραδοσιακών χειροτεχνικών προϊόντων που παράγονται στην Περιφέρεια της Κρήτης.

 Επίσης προκρίνεται η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των μεταποιητικών επιχειρήσεων (αφορά στο σύνολο του δευτερογενούς) με την χρηματοδοτική ενίσχυση της ενσωμάτωσης περιβαλλοντικά φιλικών τεχνολογιών.

Ως προς την ποιοτική αναβάθμιση της υφιστάμενης βιοτεχνικής παραγωγής, θεωρούμε σημαντικά τα εξής:

Εκσυγχρονισμός του Εθνικού Συστήματος Ποιότητας μέσω της βελτίωσης των σχετικών υποδομών, με σκοπό την ταχύτερη προσαρμογή του στις απαιτήσεις της νέας Βιομηχανικής Πολιτικής. Αντίστοιχα, εκσυγχρονισμός του ηλεκτρονικού συστήματος διάθεσης των προτύπων του ΕΣΥΠ και η διενέργεια  εκπαιδευτικών ημερίδων και προγραμμάτων κατάρτισης σε όλη την Περιφέρεια Κρήτης για την κάλυψη των αναγκών ενημέρωσης των ΜμΕ και ΠμΕ, σχετικά με την εφαρμογή των  σχετικών προτύπων των προδιαγραφών.

Ενθάρρυνση συνεργατικών επιχειρηματικών σχημάτων (αλυσίδες αξίας, clusters, παραγωγικά δίκτυα κ.λπ.), μέσω προγραμμάτων και δράσεων ενισχύσεων για ΜμΕ, με σκοπό την κατοχύρωση  της παρουσίας τους τόσο στην εγχώρια όσο και τη διεθνή αγορά, μέσω της δημιουργίας νέων εμπορεύσιμων προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας.

Σχετική με τα παραπάνω είναι και η ανάγκη πρόβλεψης χρηματοδότησης δημιουργίας θερμοκοιτίδων φιλοξενίας νεοφυών επιχειρήσεων (Start-up business incubators): αποτελεί πρόδηλη ανάγκη η ενθάρρυνση των επενδύσεων για την αξιοποίηση της καινοτομίας και την εστίαση σε εμπορεύσιμους τομείς, αλλά και η ενίσχυση της εξωστρέφειας και της δικτύωσης των νέων επιχειρήσεων. Δεδομένου ότι λόγω των εγγενών ελλείψεων, οι επιχειρήσεις που βρίσκονται σε αρχικά στάδια λειτουργίας χρειάζονται σημαντικότερη ενίσχυση αλλά και συμβουλευτική υποστήριξη, θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί η δημιουργία θερμοκοιτίδων επιχειρήσεων, με την παράλληλη παροχή συμβουλευτικής υποστήριξης / mentoring, όπως και Δημιουργία δομής Δια Βίου Μάθησης 1 (ΔΒΜ-1) σε Π.Ε. όπως υπάρχει η σχετική εκδήλωση ενδιαφέροντος.  Ένα αντίστοιχο πρόγραμμα θα μπορούσε να έχει ως δυνητικούς δικαιούχους τα Επιμελητήρια, με σκοπό την παροχή υποστήριξη τόσο στις νέες επιχειρήσεις, όσο και σε υφιστάμενες οι οποίες ωστόσο επιθυμούν να αναπτυχθούν οργανωτικά και τεχνολογικά. Επίσης στήριξη σε Δράσεις υποστήριξης διασύνδεσης MμE με ερευνητικά και ακαδημαϊκά Ιδρύματα αλλά και γενικότερες πρωτοβουλίες προσέγγισης και υποστήριξης των ΜμΕ της Περιφέρειας Κρήτης από τα Επιμελητήρια. Ταυτόχρονα, πιστεύουμε ότι θα πρέπει να σχεδιαστούν ειδικά προγράμματα χρηματοδότησης για νεοφυείς και καινοτόμες επιχειρήσεις, καθώς και για επιχειρήσεις με αμιγή  εξαγωγικό προσανατολισμό.

Εμπόριο

Οι προτάσεις μας ως προς την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου, συνοψίζονται παρακάτω:

α. Ενθάρρυνση του ηλεκτρονικού εμπορίου και της δημιουργίας ηλεκτρονικών καταστημάτων από τις επιχειρήσεις.

β. Ενίσχυση των επενδύσεων σχετικών με την εφοδιαστική αλυσίδα (Logistics).

γ. Ενίσχυση επενδύσεων στην μηχανοργάνωση της αποθήκης, με σκοπό τη δημιουργία «ηλεκτρονικής αποθήκης»,  δαπανών συστημάτων ηλεκτρονικής παραγγελιοληψίας (POS κλπ), αλλά και γενικότερα επενδύσεων δημιουργίας και επέκτασης χώρων αποθήκευσης εμπορευμάτων.

δ. Ενθάρρυνση της ενσωμάτωσης τεχνολογιών εξοικονόμησης ενέργειας στις εμπορικές επιχειρήσεις, στα πρότυπα της Δράσης «Εξοικονομώ κατ’ οίκον»

ε. Επίσης , θεωρούμε  ότι θα πρέπει να προβλεφθούν ειδικά κίνητρα για την υλοποίηση ενεργειών που θα επιτρέψουν την μετεξέλιξη των εμπορικών επιχειρήσεων (που έχουν τις σχετικές δυνατότητες) σε εξαγωγικές επιχειρήσεις, μέσω της ενίσχυσης, ή ευνοϊκής φορολογικής μεταχείρησης  των δαπανών μάρκετιγκ, έρευνας αγοράς, συμμετοχής σε εκθέσεις του εξωτερικού κ.α..

Τουρισμός:

Σε συνέργεια με την αντίστοιχη εθνική τουριστική πολιτική, θεωρούμε  ότι πρέπει να επιδιωχθεί η μεγέθυνση του γενικού τουριστικού προϊόντος της Κρήτης, καθώς ρεαλιστικά υφίστανται τέτοιες δυνατότητες – σε συνδυασμό με τη στροφή στο ποιοτικό και θεματικά  διαφοροποιημένο τουρισμό.

Απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη των επιμέρους στόχων είναι  η δημιουργία μίας ενιαίας τουριστικής ταυτότητας και σύμφωνα με τις φυσικές, πολιτισμικές, οικονομικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητες της περιφέρειας αλλά και κάθε επιμέρους Περιφ. Ενότητας. Ιδιαίτερη έμφαση χρειάζεται να δοθεί στην προστασία, ανάδειξη και αποκατάσταση του περιβάλλοντος, της πολιτιστικής κληρονομιάς και του τοπίου και ειδικότερα στην προστασία των υδατικών πόρων και του εδάφους και στη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Στο πλαίσιο αυτό η καλή πορεία  του μαζικού τουρισμού μπορεί να διασφαλίσει  την  σκοπούμενη αναβάθμισή του σε ένα προϊόν με ποιοτικά χαρακτηριστικά και την ένταξή του σε ένα πολυθεματικό δίκτυο τουριστικών δυνατοτήτων για τον επισκέπτη. Ενιαία τουριστική προβολήκάθε Π.Ε. μέσω δημιουργίας  εξειδικευμένης ψηφιακής πλατφόρμας που θα παρέχει ενοποιημένη κ’ ολοκληρωμένη προβολή-ενημέρωση-επικοινωνία προς τους επισκέπτες σε συνεργασία με τους τοπικούς Δήμους.

Επιχειρηματικές δραστηριότητες της ενδοχώρας που χρήζουν ενίσχυσης:

Απαιτείται η ανάπτυξη του τοπικού τουρισμού με στροφή στην ποιότητα. Ως βασική στόχευση επ’ αυτού, θεωρούμε ότι πρέπει να είναι  η δημιουργία μίας ενιαίας τουριστικής ταυτότητας της ενδοχώρας. Σημαντικό στόχο επίσης αποτελεί η ανάπτυξη του «πράσινου» τουρισμού, με προστασία και προσεκτική διαχείριση του περιβάλλοντος, καθώς και παροχή πιστοποιημένων φιλοπεριβαλλοντικών υπηρεσιών και προϊόντων. Ανάπτυξη της αγροτικής παραγωγής,  βασισμένης σε ειδικά και εναλλακτικά προϊόντα, ορεινή και βιολογική κτηνοτροφία, ήπια και, σε κατάλληλες θέσεις, μεταποίηση αγροτικών προϊόντων και ανάπτυξη εναλλακτικού και ορεινού τουρισμού.

Για όλα τα παραπάνω, αλλά επίσης και για τα μέτρα προώθησης των επενδύσεων σε ορεινές – μειονεκτικές περιοχές που προτείνονται παρακάτω, θεωρούμε ότι απαιτείται η κατάρτιση Ειδικού Προγράμματος Ανάπτυξης Ορεινών – Μειονεκτικών Περιοχών, το οποίο θα συνδυάζει τα βασικά χαρακτηριστικά των ΟΠΑΑΧ και CLLD/LEADER αλλά θα τα υπερβαίνει ως προς την εμβέλεια αλλά και τις εταιρικές συνέργειες των τοπικών φορέων που θα τα υλοποιούν. Τα βασικά χαρακτηριστικά ενός τέτοιου προγράμματος περιγράφονται σε αδρές γραμμές στην σελ. 4 του παρόντος κειμένου (ΤΑΠΤΟΚ κλπ).

Ως προς τους λοιπούς κλάδους του τομέα παροχής υπηρεσιών της ενδοχώρας, θεωρούμε καίριας σημασίας την προώθηση επενδύσεων που μπορούν να  δρουν συμπληρωματικά με τις βασικές επιχειρηματικές κατευθύνσεις που παρατέθηκαν παραπάνω όπως για παράδειγμα: η ενίσχυση δημιουργίας γραφείων εναλλακτικού τουρισμού, ανάπτυξης θεματικών δικτύων όπου θα συμμετέχουν παραδοσιακοί χώροι εστίασης και αναψυχής, δημιουργία πολυθεματικών εγκαταστάσεων (χώροι γευσιγνωσίας, κέντρα δημιουργικής απασχόλησης επισκεπτών, υποδομές πολιτισμού και ψυχαγωγίας κ.α.) αλλά και ειδικών θεματικών πάρκων καταδυτικού τουρισμού, τα οποία ήδη βρίσκονται σε προχωρημένη φάση σχεδιασμού σε Ηράκλειο και Λασίθι (Σητεία). Αυτά τα καταδυτικά πάρκα/υποθαλάσσια μουσείαμπορούν να υποστηριχθούν στην λογική δημιουργίας δικτύου καταδυτικών πάρκων της Κρήτης Μπορεί ακόμα να υλοποιηθεί ένα τοπικό σχέδιο με συνεργασία του Υπουργείου τουρισμού και της Περιφέρειας Κρήτης με τους αντίστοιχους OTA με σκοπό την προσέλκυση επενδυτών για την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού όπως: περιηγητικός τουρισμός, αθλητισμού και περιπέτειας, εκπαιδευτικός, πολιτιστικός, θρησκευτικός, τουρισμός τρίτης ηλικίας, κατασκηνωτικός εθελοντισμός, και άλλων τύπων τουρισμού υπαίθρου.

Γενικότερα οι δράσεις που θα ενθαρρύναν, μέσω κινήτρων, τις συνέργειες μεταξύ Τουρισμού και τοπικού πολιτιστικού ιδιώματος και αποθέματος είναι πολλές, και φυσικά δεν θα μπορούσαν να περιοριστούν στην ενδοχώρα της Κρήτης. Όμως  ενδεικτικά, ως μοναδικά στοιχεία αυτού του αποθέματος που επιδέχονται συνεργειών και προβολής  μπορούμε να αναφέρουμε τα εξής:

Απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη των επιμέρους σχετικών στόχων είναι  η δημιουργία μίας ενιαίας ταυτότητας σύμφωνα με τις φυσικές, πολιτισμικές, οικονομικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητες κάθε χωρικής ενότητας. Ιδιαίτερη έμφαση χρειάζεται να δοθεί όπως προείπαμε στην προστασία, ανάδειξη και αποκατάσταση του περιβάλλοντος, της πολιτιστικής κληρονομιάς και του τοπίου. Στο πλαίσιο αυτό η καλή επί του παρόντος πορεία  του μαζικού τουρισμού μπορεί να διασφαλίσει  την  κρίσιμη μάζα για την  αναβάθμισή μέρους του σε ένα προϊόν με ποιοτικά χαρακτηριστικά και την ένταξή των δυνατών επιλογών, σε ένα πολυθεματικό δίκτυο τουριστικών – πολιτιστικών δυνατοτήτων για τον επισκέπτη.

Τέλος πιστεύουμε ότι θα πρέπει να τύχει ειδικής μέριμνας η προώθηση της γυναικείας επιχειρηματικότητας, μέσα από τη στήριξη κυρίως του εκσυγχρονισμού υπαρχόντων γυναικείων συνεταιρισμών.

Περιβάλλον- Περιβαλλοντικές υποδομές:

Θεωρούμε ότι θα πρέπει να ενισχυθεί η βελτίωση των περιβαλλοντικών υποδομών επιχειρήσεων που λειτουργούν εντός της Περιφέρειας Κρήτης για τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (όπως φωτοβολταϊκά, διαχείριση αποβλήτων, αξιοποίηση βιομάζας, γεωθερμίας κλπ.  Επίσης οι σχετικές με το περιβάλλον Δράσεις θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν:

-           Αξιοποίηση του μοντέλου της συνεργασίας δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, για την ανάπτυξη κρίσιμων υποδομών και υπηρεσιών

-           Ανάπτυξη νέων χρηματοδοτικών εργαλείων, για την άμεση εκτέλεση περιβαλλοντικών έργων και έργων οδοποιίας.

-           Εισαγωγή χρηματοδοτικών κινήτρων, ιδιαίτερα για τις ΜμΕ, για επενδύσεις σε τεχνολογίες βελτίωσης ενεργειακής αποδοτικότητας και μείωσης του ενεργειακού αποτυπώματος

-           Θεσμοθέτηση της ηλεκτρονικής έκδοσης αδειών δόμησης, λειτουργίας καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, αλλά και τουριστικών, βιοτεχνικών, βιομηχανικών και μεταποιητικών επιχειρήσεων.

-           Δημιουργία ενιαίου ηλεκτρονικού χάρτη, με βάση το Κτηματολόγιο, ο οποίος θα περιλαμβάνει όλες τις θεσμικά χαρακτηρισμένες ζώνες: δασικές και αρχαιολογικές εκτάσεις, προστατευόμενες περιοχές κ.λπ.

-         Δημιουργία ενεργειακών Κοινοτήτων(υπάρχει σχετικός σχεδιασμός για τον Αγ. Νικόλαο αλλά και αλλού)».